Coma cada 15 de decembre, los esperantistas del Mond entièr celèbran uèi lor fèsta. Atal, dins totes los cantons de la planeta, los locutors de la lenga internacionala organizan d’eveniments restacats amb lor movement lingüistic e social.
 
Aquela tradicion a sas originas dins los ans 1920 quand un grop d’escrivans e d’activistas esperantistas prepausèron coma celebracion la data de naissença de Ludwik Lejzer Zamenhof, l’iniciator de l’esperanto, que uèi auriá 122 ans.
 
 
Un gatge per la diversitat lingüistica
 
L’esperanto es una lenga planificada que permet la comunicacion entre las personas en condicions egalas. Pensada coma lenga auxiliara e nèutra, es un gatge per la diversitat lingüistica. Al delà, sa relativa facilitat la fa venir accessibla a quina persona que siá, independentament de sa posicion sociala o de sa cultura.
 
L’accion de l’esperantisme se fonda, normalament, sus l’aplicacion dels dreches reconeguts dins la Declaracion Universala dels Dreches Umans, dins la Declaracion Universala de la Diversitat Culturala, dins la Declaracion Universala dels Dreches Lingüistics e sustot dins lo Manifèst de Praga, sorgit dins l’encastre del movement esperantista.
 
 
Una data alternativa al 26 de julhet
 
Totun, lo jorn de l’esperanto per excelléncia es lo 26 de julhet, en commemoracion de la publicacion de l’Unua Libro (Primièr Libre) en 1887 a Varsòvia. Se tracta d’un manual que compreniá las 16 règlas de la lenga internacionala creada per Zamenhof, 900 raices de vocabulari, una letra e la traduccion en la nòva lenga de qualques versets de la Bíblia amb la pregària del Paternòstre. Se voliá nomenar la lenga tot simplament Lenga Internacionala o “Internacia Lingvo”, mas Zamenhof, per paur de la repression del tsar, signèt aquel primièr libre amb l’escaisnom de Doktoro Esperanto, es a dire, “Doctor qu’a d’espèr”.
 
Lo 26 de julhet es totjorn commemorat pels esperantistas, mas sembla que lo 15 de decembre siá una data melhora per organizar d’eveniments pel public.