En Tursan (departament de las Lanas), la mediatèca intercomunautària d’Aira a apitat en aqueste mes de març ua mustra sus un personatge de comptar dens la literatura gascona de la purmèra partida deu sègle XX^u, l’abat Césaire Daugé (o Cesari Daugèr).

Dinc a la fin de març, ua mustra se pòt véder a la mediatèca de la vielha ciutat episcopau qu’es Aira sus Ador . Qu’es consacrada a l’abat Cesari Daugèr, que signava “Césaire Daugé”, (1858-1945). Vadut e mort a Aira, longtemps curat de Dur Hòrt e Baishen, n’es pas sonque ua figura locau, mes que demòra un gran nom de las debutas deu Felibritge en Gasconha e, fin finau, de la literatura nòsta.
 
Dimercs 22 de març, a Sent Anhet, sus la grana rota que mia a Pau capvath lo planèr de Turçan (lo Daugé que’n estot tanben lo caperan e qu’i avè un amic, l’organista Puig i Alsubide), tres passionats de l’escrivan (Ch. Laterrade, J.-P. Souques e J.-Cl. Gremiaux) l’evocaràn e sustot legeràn tròç de la soa òbra abondosa: satiras (qu’avè lo caishau agut e sa pluma que sabè chacar), poesia o arreproèrs tirats deu son bèth recuelh “etnologic” (en 3 tòmes) sus “lo maridatge e la familha en Gasconha” (Le Mariage et la famille en Gascogne).
 
Quauques òbras deu Daugé, en mei deu collòqui qui’u estó consacrat en 1995[1] , son estadas publicadas (en grafia occitana normalizada per las rénder evidentament d’ua lectura mei aisida preu public de tots los país occitans). D’un costat, Ua camada en Itàlia (Per noste/Gascon Lanas, 2001), jornau de viatge a Roma, Nàpols, Florença, Venècia; de l’aute, dens lo recuelh Flocadas aurivas (Per noste, 2001), qui estó hargat per Patric Guilhemjoan, que tròban bèras pèças en vèrs deu “canonge” (titol d’aunor balhat a la fin de la soa longa vita sacerdotau) tiradas de las soas Fablas o autas òbras (los Sonets de Mar, per exemple, on illustra a la soa mòda la còsta gascona, de las arròcas de Biàrritz dinc a Medoc). .Quauques exemples son de léger e escotar suu site de Per noste.
 
L’òbra deu Daugé serà tanben evocada par G.Latry, dens dus proseis. 1) Divés 24 (18h30, mediatèca) que presentarà los ligams deu qui estó nomenat “majorau” en 1926, dab l’Escòla Gaston Fèbus, pro ligada au Felibritge dens las soas purmèras annadas. Que participava a la màger part de las hèstas de l’Escòla, aus costats de Simin Palai, Miquèu de Camelat, Filadèlfa de Gèrda o autes escrivans de l’epòca. Per las festivitats d’Aira, en 1922, qu’avè hèit jogar Lo Bartèr qui hadot s’esclacassar hòrt de monde dens los parçans de nòste. 2) Lo divès 25, en la glèisa de Dur Hòrt e Baishen, qu’i aurà ua evocacion de “Daugé e la Grana Guèrra”.
 
 
 
 
Joan Jacmes Fénié