Lo Tribunal Administratiu de Montpellhièr a refusat de transmetre al Conselh Constitucional francés la demanda de la vila nòrd-catalana d’Elna per que l’institucion se pronóncie sus l’usatge del catalan dins los conselhs municipals. Lo cònsol màger d’Elna, Nicolas Garcia, ditz que presentèron a aquel tribunal lengadocian una question prioritària de constitucionalitat per fin que lo Conselh Constitucional prenguèsse una resolucion sus l’edicte de Villers-Cotterêts de 1539 sul qual s’apièja lo prefècte per sa denóncia e que segon el “consagrariá” l’usatge de la lenga francesa dins lo domeni juridic. “Es pas quitament arribat al Conselh Constitucional. Lo meteis tribunal que jutjarà la denóncia nos a dich que se podiá pas presentar, e ara nos demòra d’esperar que nos convòque e decidisca s’avèm rason nosautres o lo prefècte”, çò afirma Garcia.
 
En abril passat, Elna venguèt la primièra comuna nòrd-catalana a permetre lo catalan dins los debats dels conselhs municipals. La comuna aprovèt —amb lo vòte contrari dels cinc cònsols de drecha de l’oposicion— de cambiar lo ponch dètz e nòu del reglament intèrne del conselh per permetre que s’i intervenguèsse en catalan.
 
La mesura, validada per una jurista, deviá permetre als cònsols que se voldrián exprimir en aquela lenga d’o far a condicion que n’i aguèsse una traduccion francesa per facultar la compreneson de totòm, e qu’en cas que se faguèsse d’actes escriches en catalan, la traduccion francesa foguèsse mai vesidoira que lo tèxt en catalan. La decision se prenguèt en seguida d’un episòdi al conselh municipal ont dos cònsols abandonèron la sesilha quand lo segond cònsol, Pere Manzanares, intervenguèt en catalan.
 
Un pauc après lo cambiament de reglament, lo prefècte dels Pirenèus Orientals mandèt una letra al cònsol màger per li demandar que se traguèsse a rèire e que retirèsse la modificacion. Garcia explica qu’expausèron al prefècte lors arguments e que li respondèron que cambiarián pas res perque, juridicament, la decision èra corrècta. En setembre, lo prefècte decidiguèt d’anar enlà e de remetre l’afar entre las mans de la justícia. Dins l’escrich que lo mandèt al Tribunal Administratiu, demandava que s’anullèsse la modificacion del reglament perque considèra que lo conselh municipal d’Elna trespassèt sas foncions.
 
L’argumentacion del prefècte se fondiá sus la premissa que la sola lenga oficiala de la Republica Francesa es lo francés e que, del ponch de vista constitucional, l’emplec d’una “lenga regionala” dins una assemblada deliberativa semblava pas d’èsser fondada.
 
A mai, lo prefècte citava los primièrs dos articles de la Constitucion, que dison que “França es una Republica indivisibla” e que “la lenga de la Republica es lo francés”, e i apondiá qualques resolucions judiciàrias. Tanben fasiá referéncia a una lei de 1539, l’edicte de Villers-Cotterêts, dos cents cinquanta tres ans abans la creacion de la Republica Francesa e cent vint abans lo Tractat dels Pirenèus, segon lo qual se “consagrava” la lenga francesa dins lo domeni juridic. Garcia qualifiquèt d’esquizofrenica la posicion del prefècte e anoncièt qu’aduiriá l’afar al Conselh Constitucional.
 
Ara, lo Tribunal Administratiu lor a respondut en rebutant la demanda. “Lo meteis jutge que nos jutjarà per aquò nos a dich que val pas la pena que la question arribe al Conselh Constitucional”, çò ditz lo cònsol màger. Concretament, la resolucion conclutz qu’es pas necite de montar l’afar fins al Conselh Constitucional perque la Constitucion francesa impausa ja l’emplec del francés “a las personas juridicas de drech public e a las personas en drech privat dins l’exercici del servici public”, e considèra que las disposicions de l’edicte de 1539 “en elas meteissas, pòdon pas violar la libertat d’expression ni lo principi qu’establís que las lengas regionalas fan partida del patrimòni de França”.
 
En esperant que lo tribunal los cite per resòlver la question, Garcia se mòstra fisançós de la possibilitat de ganhar l’afar. “A la diferéncia de Corsega, ont an rebutat la demanda de parlar còrs a l’Assemblada, nòstre reglament estipula que la traduccion francesa es obligatòria, e cresèm qu’aquò nos ajudarà”, çò ditz.
 
Tant que la justícia s’es pas prononciada, dins las reünions del conselh municipal se contunha de far d’intervencions en catalan. “Fins que lo jutge nos diga qu’es illegal, se contunharà de far. Mas quitament se nos ditz de non, una causa es lo reglament e l’autra enebir a qualqu’un dins un país europèu e democratic que pòsca parlar en catalan. Me poiràn dire que pòdi pas aplicar lo reglament, mas non que lo pòdi pas parlar”, çò afortís Garcia.
 
 
“S’o tomban, anarem davant Euròpa”
 
Dins aquel sens, ditz que se lo Tribunal Administratiu finís que dona rason al prefècte e tomba lo reglament que regula l’usatge del catalan dins los conselhs municipals, recorrerà a la justícia europèa per violacion del drech de parlar “la lenga dels aujòls”. “Ieu o farai e supausi que los autres cònsols màgers o faràn tanben individualament”, çò estima. Entre los municipis afectats i a Portvendres, Els Banys e Pesillà de la Ribera.