Lo pòrtavotz del govèrn francés, Olivier Véran, a informat que la polemica reforma de las retiradas intrarà en vigor lo primièr de setembre en tot remembrar que lo tèxt legal prevesiá una pojada graduala dels 62 ans actuals fins als 64: “A la fin del mandat de 5 ans, serà a 63 ans. Caldrà esperar fins a la fin del quiquennat presidencial venent per que s’elève a 64 ans.”
 
Lo president de l’estat, Emmanuel Macron, promulguèt la reforma sonque qualques oras après aver capitat que lo Conselh Constitucional sostenguèsse las basas fondamentalas de la lei. Los jutges constitucionalistas anullèron sièis disposicions de la polemica reforma especialament conegudas coma “indèx senior”, un sistèma que prepausava d’encoratjar l’engatjament de gent d’edat avançada.
 
De fach, aquela nuèch i aguèt de protèstas qu’an daissat un nombre extrèmament naut de detenguts per las fòrças de l’òrdre. Solament a París arrestèron mai d’una centena de manifestants.
 
La lei se publiquèt al Jornal Oficial de la Republica Francesa a l’entorn de 4 oras del matin.
 
Véran a dich que las darrièras setmanas son estadas complicadas per fòrça franceses, mas qu’el èra convencut que i aviá una volontat e un besonh d’amaisament de l’estat. Dins aquel sens, a apondut que Macron se sarrariá immediatament dels sindicats per dialogar. Dimars, lor prepausèt un dialòg que refusèron en tot anonciar que i auriá pas cap de dialòg social fins a la retirada de la reforma. A mai, cridèron a una manifestacion lo primièr de mai que se prevei istorica.
 
Qualques oras abans la promulgacion, los presidents dels grops parlamentaris de la Nòva Union Populara Ecologista e Sociala (NUPES), la coalicion d’esquèrra dirigida per Jean-Luc Mélenchon, ensagèron de començar un nòu procès de deliberacions de la reforma dins l’Assemblada Constitucionala, mas fin finala capitèron mal.
 
 
“En plena nuèch, coma de panaires”
 
La primièra reaccion de l’oposicion es venguda del secretari nacional del Partit Comunista Francés, Fabien Roussel, qu’a plangut lo moment decidit per l’executiu per far publicar la lei: “En plena nuèch, coma de panaires. Panaires de la vida”, çò publiquèt sus Twitter, dins un messatge que tanben crida a manifestar lo primièr de mai.
 
Lo dirigent socialista Olivier Faure crei que la decision de publicar la lei d’ora de matin es pas estada un acte trivial, e ditz qu’amb aquò Macron a assajat d’estabordir l’oposicion. “Es una expression de deliri febril”, çò a dich a France Inter, e a promés que mantendriá la pression democratica per capvirar la situacion.
 
Lo deputat de la NUPES Alexis Corbière a fach un jòc de mots en francés: “Même la nuit, il nuit...”, valent a dire “quitament de nuèch, el pòrta tòrt”. De son latz, la deputada ecologista Sandrine Rousseau a descrich la promulgacion immediata coma una decision irresponsabla que met la democracia en perilh.
 
 
Invalidacion del Referendum d’Iniciativa Partetjada
 
Tanben a indignat l’oposicion d’esquèrra e los sindicalistas l’invalidacion de la proposicion de Referendum d’Iniciativa Partetjada (RIP). Consistissiá a demandar una votacion populara per abrogar la reforma, amb lo supòrt de las signaturas del 10% del còrs electoral. Dins la Constitucion dempuèi 2008, aquel tipe de referendum s’es pas jamai pogut téner. Pasmens, l’esquèrra a tanben depausat una segonda proposicion de RIP, en tot i apondre un autre finançament de las pensions de retirada. Lo Conselh Constitucional i respondrà lo 3 de mai.

 
 

Une loi promulguée en pleine nuit,

comme des voleurs.

Des voleurs de vie.

Le 1er mai 2023: tous dans la rue. #Conseil_Constitutionnel#ReformeDesRetaites

— Fabien Roussel (@Fabien_Roussel) April 15, 2023

Même la nuit, il nuit.... https://t.co/M38wbByJcu

— Alexis Corbière (@alexiscorbiere) April 15, 2023