Una pèira de mei per ne coneisher mei suu cabau patronimic de Gasconha. L’obratge deu Pèire Salles qu’es salhit d’ua emission sus l’antena de Radiò França Blau Bearn. Un tribalh tostemps util.

Originari de Bigòrra mes installat dempuish bèra pausa en Bearn, lo Pèire Salles es un lingüista qui aima hòrt la lenga nòsta! E cau rapelar qu’es eth qui escrivó lo tèxte de “La Sobirana”, famosa canta que lo monde entonan dab fé adara, en Gasconha com dens mantuns autas regions, deus Aups a la Mar Grana? Qu’a longtemps ensenhat l’òc aus liceans e estudiants de Pau e – tribalh universitari –  que s’es interessat au nom deus ausèths.  Tostemps prèst tà har coneisher la lenga d’òc, qu’anima tanben ua emission suus noms de familha a Radiò França Blau Bearn. Lo libe dont hè pareisher adara, que’n es lo produit. Qu’es titolat Noms de personnes du Sud-Ouest.
 
Totun, aqueth “Sud-Oèst” es un chic estonant. Ua idèa de l’editor, benlèu… En efèit, aquera nocion, eretada d’ua vision centralista de l’Exagòne qui avó pro d’importància de las annadas 1920 a las annadas 1960, es finalament imprecisa. Vist de Paris, que saben que lo “SO” pòt començar a Ruffec, a Confolens o a la Coquilha, e s’acabar deu costat de Tolosa o de Narbona! Mes, dens lo son avertiment seguit d’ua hòrt seriosa e scientifica introduccion (p. 19 a 44), l’autor nos rassegura en precisar lo maine deu son estudi: que son essenciaument noms occitans de Gasconha, sustot bearnés, que son passats au sedaç preus auditors de “Blau Bearn”. Que gostam la prudéncia e la rigor scientifica deu lingüista format a l’escòla deu regretat Miquèu Grosclaude.
 
Atau, d’Adoué a Vergés, en passant per Bachoc, Campistrouts, Cazaurang, Harinbat, Lagouarre, Malaganne, Pédourthe o Sagardoy, lo P. Salles balha las soas reflexions e precisions sus mei de 360 patronimes. E, per la màger part, que da tanben los aparentats: que hè monde! Naturaument, pr’amor que la província de Sola (Xiberoa, Zuberoa) es vesina deu Bearn, hòrt de noms bascos que son presentats. Que’s regalan en legent los comentaris tot en nuanças e en comparasons. L’autor, pedagòg de longa experiéncia,  nos balha, dab los sons “noms pròpis”, un complement utile au “Diccionari etimologics deus noms de familha gascons” de M. Grosclaude (2003, Per noste / Radiò País) e bèras leçons de  vulgarizacion.
 
 
 
Joan Jacme Fénié
 
 
 
_____
SALLES, Pierre. Noms de personnes du Sud-Ouest. Cairn, 2013, 326 paginas. 20 èuros.