Eth collectiu aranés Lengua Viua qu’organize cada an entà Sant Jòrdi, dia deth libe, ua lectura publica de tèxtes en occitan ena plaça deth Conselh Generau d’Aran, deuant dera escultura en aumenatge ara lengua. Er acte, que se debane damb era collaboracion deth Conselh Generau d’Aran e der Archiu Generau, e compdèc damb era participacion d’un quarantenat d’escolans de siesau. Ath delà dera literatura ena lengua deth país, se liegeren tanben toti es capítols dera Querimònia, era carta magna d’Aran, qu’enguan ne hestèje eth 700au anniversari.
 
Aguest anniversari, e tota era succession d’efemerides que celèbre enguan eth petit país occitan des Pirenèus, eth collectiu Lengua Viua l’a representat en calendari qu’an editat entà 2013. S’enes edicions des ans precedents i trobàuem un arrepervèri per mes, ena edicion d’enguan que i trobam es fotografies des premiadi damb eth Prèmi Lengua Viua ath long d’aqueri 20 ans, e tanplan un eveniment istoric per mes. Ça que la, en mes de junhsèga, ath delà dera vesita deth rei Jaime I ena Val d’Aran en 1265, que i trobam tanben eth 20au anniversari dera Corsa Aran per sa Lengua, er eveniment màger que dempús 20 ans e organize Lengua Viua entà fomentar er usatge sociau der aranés.
 
“Lengua Viua ei un collectiu altruista qu’a per objectiu era possa der usatge sociau der aranés, qu’encara non ei bric artenhut mès que recule, maugrat èster lengua veïculara ena escòla” mos conde Lissa Escala, qu’ahig que “cau mejans de tot tipe”. Escala qu’ei un des membres mès actius de Lengua Viua a on hè 20 ans que i milite, e hè partida deth comitat director dera associacion.
 
Per un costat, e maugrat es trebucs deth govèrn espanhòu, er occitan en Aran se tròbe en sòn melhor moment a nivèu legau, damb era oficialitat en Catalonha e damb era Lei der occitan, aranés en Aran. Mès per aute costat er usatge sociau dera lengua ei de mès en mès baish.
 
 
20 ans dera corsa Aran per sa Lengua
 
Eth dia de Sant Jòrdi, Lengua Viua que profitèc tanben entà anonciar eth guanhador deth concors de dessenh dera camiseta entara corsa Aran per sa Lengua d’enguan, que l’arreceberà eth joen Pep Casasayas.
 
Eth dessenh de Casasayas que remèrque es 20 ans dera corsa, damb eth numèro 20 a faiçon de dorsau ena part davantèra dera camiseta. Ena part de darrèr, ua crotz occitana ges d’ues montanhes coma se siguesse eth solei “entà presentar com d’entre es montanhes arribam tà toti es lòcs” ce diguèc Casasayas ara redaccion de Jornalet. “Totun, çò de mès d’important ei remercar es 20 ans dera corsa”, ce ahigèc.
 
Era corsa se debanarà, coma cada an, eth darrèr dimenge de junhsèga. Mès enguan dissabte ja i aurà actes. Peth maitin, entre d’autes activitats, s’explicaràn condes tara mainadèra e i aurà un concors de letrejar. Ath ser que poderam gaudir de teatre en aranés, ua activitat que Lengua Viua e auie ja amiat a tèrme e que, segontes Escala, trobauen a mancar.
 
E eth 28 de junhsèga era vintau corsa Aran per sa Lengua tornarà a mòir tot un país. “Eth 17 de junh ei eth dia politic, mès eth dia dera corsa ei eth dia en que se sentís era lengua e eth país”, ce explicaue Casasayas.
 
Es corredors e es caminaires qu’agen gescut des tres extrèmi dera val s’amassaràn un aute viatge ena plaça de Vielha. Aquiu, dempús des parlaments e deth liurament deth prèmi Lengua Viua –qu’encara non sabem entà qui serà–, Casasayas qu’arreceberà eth prèmi de 400 èuros peth dessenh dera camiseta. L’ac liurarà André Ricard, eth dessenhaire d’origina aranesa coneishut per auer dessenhat era halha des Jòcs Olimpics de Barcelona en 1992, e per èster er autor deth monument d’Aran per sa Lengua.
 
Que clavarà era jornada un festiu concèrt de Nadau, eth grop qu’a amiat Occitània ena Val d’Aran e era Val d’Aran ena rèsta d’Occitània, e demoraram toti amassa qu’er esperit d’aquera jornada e age calhat mès enes consciéncies lingüistiques des aranesi.
 
En aguest sens Escala que confie “que Lengua Viua contunharà de méter eth sòn graet de sable entà possar er usatge sociau dera nòsta lengua e hèr evidenta era estima que li an es aranesi”.
 
 
 
 
Ferriòl Macip