Actualitats
França a declarat illegalas doas leis polinesianas perque lo debat parlamentari se faguèt en tahitian
Lo Conselh d’Estat a argumentat que lo francés es la sola lenga oficiala de las institucions. Lo partit independentista UPLD a qualificat la decision d’“actitud neocoloniala” · Lo tahitian es reconegut oficialament per las personas juridicas privadas e pels individús.
Doas “leis de país” (de leis aprovadas per l’Assemblada de la Polinesia Francesa) son estadas declaradas illegalas pel Conselh d’Estat francés perque una session de l’Assemblada se faguèt dins la lenga locala, lo tahitian. Lo Conselh a dich que lo primièr vicepresident de Polinesia e divèrses parlamentaris empleguèron lo tahitian pendent lo debat de las leis, que s’aprovèron en 2012 e que se referissián a las pensions dels obrièrs.
Lo Conselh d’Estat argumenta que l’Estatut de la Polinesia Francesa met en evidéncia que lo francés es la sola lenga oficiala del territòri. Aital, parlar pas francés en session parlamentària pòt “metre de bastons dins las ròdas a l’exercici del contraròtle de la legalitat dels tèxtes aprovats”, çò a dich lo Conselh.
L’article 57 de l’Estatut ditz que “lo francés es la lenga oficiala de la Polinesia Francesa” e que lo sieu usatge es obligat per las “personas juridicas del drech public”. Lo tahitian es reconegut oficialament coma “element fondamental de l’identitat culturala”, mas lo sieu usatge es solament previst per las personas juridicas privadas e pels individús. Coma escriu l’article, las escòlas son la sola excepcion, ont lo tahitian se pòt ensenhar coma matèria.
Lo jornal tahitian Les Nouvelles a escrich que la decision es “inquietanta”, pr’amor que dins la cambra s’es installat un sistèma de traduccion simultanèa del tahitian al francés. Lo jornal ditz que los deputats parlan abitualament en tahitian e que los “limits” de l’usatge del tahitian e del francés son “subtils”. Un autre portal informatiu, Tahiti Infos, considèra tanben que l’aplicacion de las leis de la part del Conselh es “fòrça estricta” dins aquel cas, pr’amor que lo tahitian s’emplega regularament dins l’Assemblada polinesiana, e pr’amor que i a de disponible un sistèma de traduccion simultanèa.
Lo partit independentista parla d’una “actitud neocoloniala”
L’Union per la Democracia (UPLD), principala fòrça independentista polinesiana, considèra que lo Conselh d’Estat a pres una “actitud neocoloniala” contra l’“identitat, l’istòria e la cultura” de Polinesia. L’UPLD a dich que la decision “demòstra” que Polinesia es “una colònia”, e pas “una autonomia”, pr’amor qu’“a pas d’autoritat per emplegar sa lenga pròpria dins sas institucions pròprias”.
Aqueste article ven del jornal catalan Nationalia.cat, amb qui Jornalet a un acòrdi de cooperacion.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Mentretant, a l'Assemblada Nacionau de Franchimandia (satellit deu Commonwealth), l'escarrabelhat sénher Ayrault que defen « la diversitat culturau » en v'explicar que s'ac vòu « lo progrès ».
Del temps que lo prfet Bonet èra en poste a Perpinhan, prenguèt pas ja una tala decision per un conselh municipal que debatia en catalan?
En tot cas es una argumentacion curiosa... Mas interessanta : atal se podria anullat la lei recenta sus la lenga d'ensenhament dins las universitats, qu'un deputat francés parlèt anglés! E mai a l'avenir se de deputats volon far plegar lo govèrn, basta de parlar breton o occitan pendent los debats per empachar la reconeissença d'una lei votada! Ginièc!
Una cauva que mi sembla estonanta es que la planèta entiera parle pas francés. E òc, leis institucions politicas mondialas per portar la veritabla votz de la democracia dèvon parlar la lenga de la democracia (e dels dreches de l'òme e de 1789 e dau bòn gost de mòda fashion e dau rèsta) qu'es... lo francés !
Per exemple leis institucions italianas son dins l'error, pòdon pas èstre democraticas perqué fan de debats en italian, e quitament ais Estats Units d'America ! Vos rendetz còmpte... Aujan far de debats que dien "democratics" dins una autra lenga que lo francés, en "anglés" e ne'n passi deis autrei país qu'aujan far de "democracia" dins sa lenga... Son dins l'error, mas lo sabon pas. Pecaires que son... lo monde entier es còntra la democracia !
P.S. : a, tè ai tornat trobat mei pillulas...
Que França non accepte ua lei perque un parlament l'a debatuda ena sua lengua, ei tà portar França ath tribunau des drets umans. Me semble molt fòrt açò
Que França non accepte ua lei perque un parlament l'a debatuda ena sua lengua, ei tà portar França ath tribunau des drets umans. Me semble molt fòrt açò
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari