Pierre Ribon es estat farmacian a Vilanòva de Bèrg en Vivarés. Sortís d’una familha de notables. Son paire es tanben estat farmacian, coma l’un de sos fraires. Un autre de sos fraires es eclesiastic e “abramat d’istòria locala” nos ditz la quatrena de cobèrta. Aqueste darrièr es director de la Revista del Vivarés. Atal per de qué l’apoticari Pèire Ribon, benlèu per çò qu’aviá aquò dins lo sang, o tanplan per demorar pas en rèstas, a volgut i anar, el tanben, de son libre.
 
Quand vegèri aqueste libre sus taulièr del librari amb un titol atal: “Guerisseires e remèdis populars dins la França anciana-Cevenas/Vivarés”, me pensèri que me poiriá portar quicòm a prepaus de l’interés qu’ai per aquesta question de las medecinas populàrias en general e per las medecinas populàrias occitanas en particular. Dire que foguèri decebut per l’obratge es un eufemisme e pas dels mendres. Visiblement Pèire Ribon a pas grand causa a dire sul sicut. Es vesedor que Pèire Ribon a pas trabalhat la question. A pas enquistat. A pas collectat. A pas soscat. A pas cercat. E a pro pena s’a legit qualques obratges. Sovent fa pas que reprene los dires dels pichons e grand Albert que crompèt per quatre francs espanhòls a cò de las edicions Albin Michel. Dins aquestas condicions, l’estudi etnografic subre Cevenas e Vivarés passa per malhas. Fa “frotch”, coma diriá l’Autre.
 
L’autor es un pretenciós e un pedant qu’ensaja de longa d’amagar sas caréncias sus l’objecte estudiat per d’unas referéncias a las culturas anticas romana e grèga. E mai aquí dessús es un pauc leugièr. Ne coneis que los luòcs comuns que nos torna servir coma o fariá un licean a mand d’acabar sas umanitats. Tanplan tampa sos traucs amb qualquas allusions al panteon cèlta. Aquò mòbla e manja pas de pan, e mai s’es completament en descalatge amb lo tèma prepausat. Mas, cossí que ne vira, arriba pas jamai, amb son contraplacat e sos emplastres, a amagar completament sa misèria culturala. Lo gus es gaireben patetic dins sa demarcha de voler a tot pèrdre ennegrir pro de papièr per capitar a ne far un libre que materialament se tengue. Fa pensar a n’aquestes deputats que, per dire d’existir un bricon dins lor circonscripcion, fan d’esfòrces subrumans per publicar un libre per mandatura. Un libre qu’es totjorn una cauquilha voida, mas que lor permet de dire que sabon escriure. E mai se, dins d’unes cases, es un negre que lo redigiguèt.
 
Cossí aver la pretencion de far un minimum d’etnografia quand òm es completament incult tocant la societat qu’òm ditz voler estudiar? Per çò que Pèire Ribon coneis pas res de la cultura populària del Vivarés. E bèl primièr ne coneis pas la lenga naturala o refusa fòrt e mòrt de l’entendre. Refusa quitament de la nomenar. Piéger, a un total mespretz per la cultura qu’es sensat voler espepissar. Un còp de mai, cossí se poriá parlar de quicòm qu’òm coneis pas? L’autor aima pas lo pòble. Es un notable ignorant e sufisent sens cap de cultura ni sabenta, nimai populària. Pèire Ribon es tan voide coma son libre. Se la jòga, mas engana pas degun. Me fa tanben pensar a n’aquestes mèstres d’òbra del Felibritge que, per passar al gra superior, cometan un recuèlh de rimassalhas. O fan per dire de portar una pròva materiala a lor enveja a demorar dins la còla, dins la sècta. Coneissent las mors dels notables coma las coneissi, es probable que Pèire Ribon age agut besonh d’escriure un libre per poder dintrar dins l’”Acadèmia del Vivarés”, la “Societat dels Estudís Vivareses” o l’”Associacion dels Intellectuals Vivareses”, en admetent qu’aquelas entitats existen dins las denominacions que vos vèni d’escalcir. Cossí que ne vire, es atal que Sèrgi Viaule, vint-e-cinc ans aprèp, cresent crompar un obratge d’etnologia, se faguèt colhonar en crompant un libre cròi.
 
De guerisseires de tota mena, d’armassièrs de tot calibre, de brèisses de tot volume ne rescontrèri  de carn e d’òsses pendent un trentenat d’annadas amb los collectatges scientiques que fasquèri en compànhia de Danièl Loddo de La Talvera. Es dire se sul sicut ne sabi plan mai que çò que Pèire Ribon a pogut panat d’un costat o de l’autre.
 
Urosament i a totjorn una flor per espelir sus un pialòt de fems e se trapa dins aqueste libre una pichona part consacrada a la pèiras guerisseiras qu’es interessanta. Es, vertat, un aspècte de las medecinas populàrias pas plan conegut. En defòra de las pèiralevadas e dels sibornièrs que son de tot temps de monuments en relacion amb las fòrças telluricas, las pèiras de mendra dimencion son generalament mens utilisadas dins los rituals guerisseires. Son, adoncas, mens estudiadas. Del còp, serem grats a l’autor de nos aver fach conéisser qualques usanças vivaresas dins lo domèni.
 
Es aquel paragraf que, fin finala, salva un pauc lo libre que n’aviá plan de besonh. En defòra d’aquò, se ne volètz saupre mai sus los Guerisseires e remèdis populars dins la França anciana (aquela formulacion de “França anciana” auriá degut me tirar l’uèlh), vos aconselhi de véser amb una autra bibliografia. Sens anar quèrre mai luènh ne deuriètz trapar de bonas sus Internet.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
_____
RIBON, Pierre. Guérisseurs et remèdes populaires dans la France ancienne. Edicions Horvath, 1993. 170 paginas.