Lo Quartièr General de Comunicacion del Govèrn (GCHQ), qu’es una agéncia d’intelligéncia del Reialme Unit, a agut accès als rets de comunicacion de tot lo Mond e a emmagazinat una granda quantitat d’informacion venent d’e-mails, de messatges de rets socials e de telefonadas, amb la tòca de “contrarotlar Internet”, çò publicava divendres lo jornal The Guardian.
 
Al delà, lo jornal assegurèt que l’organisme del Reialme Unit parteja e emmagazina l’informacion amb l’Agéncia de Seguretat Nacionala (NSA) estatsunidenca. Segon los documents que The Guardian a obtenguts, lo GCHQ pretend “contrarotlar Internet” .
 
Lo GCHQ a capitat de s’introdusir dins los cables de fibra optica de las connexions mondialas e emmagazina pendent trenta jorns l’informacion que descarga. Aquelas operacions, que recebon lo nom de Tempora, se menan a tèrme dempuèi un an e mièg.
 
L’agéncia es capabla d’enregistrar de telefonadas, de publicacions sus Facebook e tanben lo percors d’un usatgièr, quitament s’a pas cap d’autorizacion judiciària exprèssa que permeta d’espionar una persona en concret. Los documents que revèlan l’afaire son estats facilitats per l’èx-agent d’intelligéncia estatsunidenca Edward Snowden.
 
Lo GCHQ comencèt aquel programa en 2010, quand capitèt de contrarotlar las comunicacions dins los Estats Units, dins lo Reialme Unit, en Canadà, en Austràlia e en Nòva Zelanda. Segon los documents, lo Quartièr General “obteniá mai de metadonadas que l’NSA”, en referéncia a las donadas sus de comunicacions sens precisar lor contengut, malgrat que, segon los rapòrts, aperaquí 850 000 emplegats de l’agéncia estatsunidenca ajan accès a aquelas donadas.
 
Los rapòrts fan referéncia al fach que qualques companhiás poirián collaborar amb aquel sistèma, mas òm manten lors noms en secret e òm las mençona coma las “còlas de relacions sensiblas”, del temps que los emplegats que facilitan aquelas informacions son nomenats las “fonts especialas”, e mai “s’an pas cap de causida” per çò qu’es de voler collaborar o pas.
 
Una de las fonts que The Guardian mençona a explicat que “verifican pas cada gran de palha”. “I a l’impression que legissèm de milions de corrièrs, mas o fasèm pas. L’intencion del programa es pas de susvelhar lo transit dins lo Reialme Unit”, çò assegurèt aquela font, qu’apondèt que verifican solament de connexions quand i a d’evidéncias de “terrorisme o de crime organizat”.
 
Segon l’organisme, aquelas operacions an permés d’empresonar divèrses suspèctes que preparavan supausadament d’atacs contra lo Reialme Unit, coma cinc personas que pretendián far un atemptat a l’aeropòrt de Luton o l’arrestacion de tres suspèctes de mai a Londres que poirián aver perpetrat un atac contra los Jòcs Olimpics de 2012.
 
Sus la legalitat, lo gabinet juridic del GCHQ defend qu’aplican de leis que permeton lo procediment, e mai s’una nòrma de 2000 obliga qu’aquelas operacions sián autorizadas pel Ministèri de l’Interior o aquel de l’Exterior; e atanben, e mai s’un dels ponches de la legislacion permet de realizar aquelas escotas massissas quand lo servidor es en defòra del país.