L’autora fa una longa, plan tròp longa introduccion filosofica sus la necessitat, o pas, de viatjar. Visiblament aima plan mai viatjar a travèrs dels libres que non pas en se desplaçant in situ. Cal ben dire qu’aqueste viatge a Malhòrca sembla de l’aver vaccinada a jamai dels viatges. Francament, aquesta introduccion es bravament pesuca tant sul fons coma sus la forma. Rai! Es atal que se fasiá e que s’escriviá al sègle XIXn. Dins aqueste obratge l’autora es tras que pedanta. Sap qu’es coneguda e sap subretot que serà legida, qué qu’escriguèsse. D’efièch, aqueste libre es un obratge de comanda. Son editor arrestèt pas de lo i reclamar fins a çò que l’obtenguèsse.
Atanben, Georges Sand n’aprofiècha per se daissar anar a totas las fantasiás que li passan pel cap. E podètz creire que son nombrosas. Mai de cent cinquanta ans aprèp, òm i pòt trobar de bon e de marrit. Cadun aurà de far la tria, mas, ça que la, totes los legeires seràn obligats de passar per aquela longanha introduccion.
Plan solide, per Georges Sand los malhorquins son espanhòls e non pas catalans. Pasmens, un moment donat, conta una anecdòta interessanta a prepaus del fisician e astronòm Francés Aragó. Aqueste foguèt mandat en 1808 a Malhòrca per mesurar lo meridian, mas per encausa d’eveniments politics (probablament l’envasiment d’Espanha per Napoleon), se passèt pas plan per el. Las autoritats lo volián arrestar. Mas se’n poguèt tirar aprèp s’èsser desguisat en cargant de vestits de marinièr. Anatz véser cossí: “Sr. Aragó quitèt atanlèu la montanha e anguèt a Palma. En camin rescontrèt los que lo volián metre en pèças. Aquestes li demandèron d’entresenhas sus aquel maldich gavach que se’n volián desfar al pus lèu. Parlant la lenga del país, Sr. Aragó respondèt a totas lors questions e foguèt pas reconegut”. N’Aurore Dupin, àlias Georges Sand, auriá degut saber que Francés Aragó èra pas francés, mas catalan. Catalan nascut a Estagell. E que, se se valvèt d’aquel afar, es plan per çò que sa lenga mairala èra lo catalan.
Per contra, se sap pas grand causa sus Francés Aragó, ne sap mai sus Napoleon. Causa estonanta, rebremba que las originas familialas del que mostrèt lo camin a Hitler èran de Malhòrca. Ten a precisar: “En 1411, Hugo Bonaparte, natiu de Malhòrca, passèt dins l’isla de Corsega en qualitat de regidor o governador del rei Martin d’Aragon”. Un pauc pus luènh, sempre a prepaus del nom Bonaparte, va fins a notar: “Aqueste nom d’origina provençala o lengadociana”. Doncas, i a mai de cent seissanta ans que se sap que los aujòls del que pus tard metrà Euròpa a fuòc e a sang, èran occitans e foguèron obligats de fugir lo país a causa del genocidi enançat en 1209 pels franceses amb la benediccion dels papistas.
Per ne tornar a la lenga parlada a Malhòrca, Georges Sand ne balha totes los elements lingüistics, mas los balha en desòrdre. O mescla tot. Parla de “meteissa lenga lemosina que la parlada en Valencianés”, parla de “roman”, a d’autres moments de “lenga d’òc” e tanben de “lengadocian”. Capita pas jamai de far quicòm de clar d’aquestes elements lingüistics. Atanben, los pausa sus la taula sens los saber arrengar per ne far quicòm de clarament definit. Arriba pas a parlar de catalan. Çò que, fin finala, pròva l’incultura lingüistica de l’autora. Pasmens, coma es pedanta, cita un moment donat Rainoard, probablament per çò que sos estudis sus l’occitan deguèron aver un cèrt resson dins los mitans intellectuals parisencs e que vòl far mostrar sa cultura actualizada. Mas es probable qu’age pas res legit del primièr medievista e lexicograf occitan modèrne (tornem-o dire, sèm dins las annadas 1840).
Dins aqueste libre, Georges Sand passa mai de temps a expausar sa filosofia de vida que non pas a descriure un país ont passèt quatre meses. Per contra, consacra qualques capitols a una diatriba en règla e justificada contra la glèisa de Roma. Li podèm pas reprochar sa manca de coratge. Denóncia de longa l’inquisicion espanhòla que contunhèt son òrre trabalh de persecucion fins al sègle XVIII. En 1840, demòra una denóncia indispensabla per luchar contra l’escurantisme e per la promocion de las libertats individualas. D’efièch, avèm de mal de nos imaginar, en aquesta debuta de sègle XXI, l’ascendent que podiá encara aver la glèisa papista en 1840. E tornem-o dire, caliá aver lo coratge excepcional d’aquesta femna excepcionala per o far. Georges Sand presica pas l’ateïsme, qu’ela daissa percebre qu’es cresenta; mas demanda coma una necessitat de l’evolucion umana la libertat de consciéncia per totòm. Sap que l’institucion catolica combat aquesta libertat coma combat totas las libertats que non serián acordadas per ela. Atanben, dins aqueste libre, femenista e libertària, Georges Sand se’n pren condreitament al rotlèu compressor moralista e opressor de Roma. Res que per aquò, lo libre val lo còp d’èsser legit.
Finalament, de son sejorn a Malhòrca, balha pas que qualquas anecdòtas que foguèron per ela mai desplasentas que lo contrari. La sola causa que l’encantèt foguèt la natura, los païsatges, las plantas. Per contra, sèrva los pus marrits rebrembes de sos rescontres umans. Es estada talament decebuda qu’esita pas a tractar los marlhorquins de monards. Lor repròcha mai que mai lor cupiditat. Segon ela, de longa an ensajat de l’engarçar. Li faguèron pagar las causas quatre còps lor valor mercanda. Tot aquò per çò qu’èra estrangièra e probablament reputada aver de moneda. Acusa los malhorquins de xenofobia. Al final, tot racontat e plan pesat, garda un marrit sovenir de son sejorn a Valldemossa. D’ont mai que Frederic Chopin i èra malaut e que trapavan pas de bons mètges sus l’isla. I aviá pas tanpauc de farmacia digna d’aqueste nom. Qualques erboristas tradicionals trevavan ben lo país, mas res de mai.
Sus la forma, Aurore Dupin, coma cadun sap, èra obligada, per se poder exprimir, de s’amagar jos una falsa identitat literària. Çò qu’es de comprene pas es la confusion dels genres que se retròba dins l’obratge. Certans passatges i son escriches al masculin (foguèri decebut) e d’autres passatges al femenin (foguèri decebuda). Cossí i aguèt pas degun per corregir e unificar lo genre del libre abans de ne balhar lo bon de tirar? De tot biais aquela edicion es deplorabla de mai d’un punt de vista. An escanerizat l’original sens ne tornar legir lo resultat. D’unes mots son afrabats e, pièger encara, ne mancan. O disi francament, s’avètz enveja de legir lo libre, cercatz e crompatz una edicion francesa.
Sèrgi Viaule
_____
SAND, Georges. Un hiver à Majorque. Edicions Pic Manus Dos S.C., 2011. 275 paginas.
Atanben, Georges Sand n’aprofiècha per se daissar anar a totas las fantasiás que li passan pel cap. E podètz creire que son nombrosas. Mai de cent cinquanta ans aprèp, òm i pòt trobar de bon e de marrit. Cadun aurà de far la tria, mas, ça que la, totes los legeires seràn obligats de passar per aquela longanha introduccion.
Plan solide, per Georges Sand los malhorquins son espanhòls e non pas catalans. Pasmens, un moment donat, conta una anecdòta interessanta a prepaus del fisician e astronòm Francés Aragó. Aqueste foguèt mandat en 1808 a Malhòrca per mesurar lo meridian, mas per encausa d’eveniments politics (probablament l’envasiment d’Espanha per Napoleon), se passèt pas plan per el. Las autoritats lo volián arrestar. Mas se’n poguèt tirar aprèp s’èsser desguisat en cargant de vestits de marinièr. Anatz véser cossí: “Sr. Aragó quitèt atanlèu la montanha e anguèt a Palma. En camin rescontrèt los que lo volián metre en pèças. Aquestes li demandèron d’entresenhas sus aquel maldich gavach que se’n volián desfar al pus lèu. Parlant la lenga del país, Sr. Aragó respondèt a totas lors questions e foguèt pas reconegut”. N’Aurore Dupin, àlias Georges Sand, auriá degut saber que Francés Aragó èra pas francés, mas catalan. Catalan nascut a Estagell. E que, se se valvèt d’aquel afar, es plan per çò que sa lenga mairala èra lo catalan.
Per contra, se sap pas grand causa sus Francés Aragó, ne sap mai sus Napoleon. Causa estonanta, rebremba que las originas familialas del que mostrèt lo camin a Hitler èran de Malhòrca. Ten a precisar: “En 1411, Hugo Bonaparte, natiu de Malhòrca, passèt dins l’isla de Corsega en qualitat de regidor o governador del rei Martin d’Aragon”. Un pauc pus luènh, sempre a prepaus del nom Bonaparte, va fins a notar: “Aqueste nom d’origina provençala o lengadociana”. Doncas, i a mai de cent seissanta ans que se sap que los aujòls del que pus tard metrà Euròpa a fuòc e a sang, èran occitans e foguèron obligats de fugir lo país a causa del genocidi enançat en 1209 pels franceses amb la benediccion dels papistas.
Per ne tornar a la lenga parlada a Malhòrca, Georges Sand ne balha totes los elements lingüistics, mas los balha en desòrdre. O mescla tot. Parla de “meteissa lenga lemosina que la parlada en Valencianés”, parla de “roman”, a d’autres moments de “lenga d’òc” e tanben de “lengadocian”. Capita pas jamai de far quicòm de clar d’aquestes elements lingüistics. Atanben, los pausa sus la taula sens los saber arrengar per ne far quicòm de clarament definit. Arriba pas a parlar de catalan. Çò que, fin finala, pròva l’incultura lingüistica de l’autora. Pasmens, coma es pedanta, cita un moment donat Rainoard, probablament per çò que sos estudis sus l’occitan deguèron aver un cèrt resson dins los mitans intellectuals parisencs e que vòl far mostrar sa cultura actualizada. Mas es probable qu’age pas res legit del primièr medievista e lexicograf occitan modèrne (tornem-o dire, sèm dins las annadas 1840).
Dins aqueste libre, Georges Sand passa mai de temps a expausar sa filosofia de vida que non pas a descriure un país ont passèt quatre meses. Per contra, consacra qualques capitols a una diatriba en règla e justificada contra la glèisa de Roma. Li podèm pas reprochar sa manca de coratge. Denóncia de longa l’inquisicion espanhòla que contunhèt son òrre trabalh de persecucion fins al sègle XVIII. En 1840, demòra una denóncia indispensabla per luchar contra l’escurantisme e per la promocion de las libertats individualas. D’efièch, avèm de mal de nos imaginar, en aquesta debuta de sègle XXI, l’ascendent que podiá encara aver la glèisa papista en 1840. E tornem-o dire, caliá aver lo coratge excepcional d’aquesta femna excepcionala per o far. Georges Sand presica pas l’ateïsme, qu’ela daissa percebre qu’es cresenta; mas demanda coma una necessitat de l’evolucion umana la libertat de consciéncia per totòm. Sap que l’institucion catolica combat aquesta libertat coma combat totas las libertats que non serián acordadas per ela. Atanben, dins aqueste libre, femenista e libertària, Georges Sand se’n pren condreitament al rotlèu compressor moralista e opressor de Roma. Res que per aquò, lo libre val lo còp d’èsser legit.
Finalament, de son sejorn a Malhòrca, balha pas que qualquas anecdòtas que foguèron per ela mai desplasentas que lo contrari. La sola causa que l’encantèt foguèt la natura, los païsatges, las plantas. Per contra, sèrva los pus marrits rebrembes de sos rescontres umans. Es estada talament decebuda qu’esita pas a tractar los marlhorquins de monards. Lor repròcha mai que mai lor cupiditat. Segon ela, de longa an ensajat de l’engarçar. Li faguèron pagar las causas quatre còps lor valor mercanda. Tot aquò per çò qu’èra estrangièra e probablament reputada aver de moneda. Acusa los malhorquins de xenofobia. Al final, tot racontat e plan pesat, garda un marrit sovenir de son sejorn a Valldemossa. D’ont mai que Frederic Chopin i èra malaut e que trapavan pas de bons mètges sus l’isla. I aviá pas tanpauc de farmacia digna d’aqueste nom. Qualques erboristas tradicionals trevavan ben lo país, mas res de mai.
Sus la forma, Aurore Dupin, coma cadun sap, èra obligada, per se poder exprimir, de s’amagar jos una falsa identitat literària. Çò qu’es de comprene pas es la confusion dels genres que se retròba dins l’obratge. Certans passatges i son escriches al masculin (foguèri decebut) e d’autres passatges al femenin (foguèri decebuda). Cossí i aguèt pas degun per corregir e unificar lo genre del libre abans de ne balhar lo bon de tirar? De tot biais aquela edicion es deplorabla de mai d’un punt de vista. An escanerizat l’original sens ne tornar legir lo resultat. D’unes mots son afrabats e, pièger encara, ne mancan. O disi francament, s’avètz enveja de legir lo libre, cercatz e crompatz una edicion francesa.
Sèrgi Viaule
_____
SAND, Georges. Un hiver à Majorque. Edicions Pic Manus Dos S.C., 2011. 275 paginas.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
A Mallorca en català !! http://www.youtube.com/watch?v=hFUetPuc7Zc
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari