Lo Tribunal Administratiu de Montpelhièr a decidit d’enebir l’usatge del catalan dins los conselhs municipals de las comunas nòrd-catalanas d’Elna, Els Banys, Portvendres, Tarerac e Sant Andreu de Sureda. Aquelas municipalitats avián modificat lor reglament interior per tal que lors elegits aguèsson la possibilitat de deliberar oralament e per escrich en catalan mas amb la traduccion en francés apuèi. Ara, la senténcia del tribunal obliga las comunas de cambiar lors reglaments abans tres meses.

Los jutges sostenon que los reglaments de las comunas que permeton lo catalan son anticonstitucionals perque respèctan pas “la primautat de la lenga francesa”. Dison que lo fach d’aver traduch las intervencions en francés sufís pas, perque traduire, a lor vejaire, plaça lo francés coma lenga de segond òrdre.

Lo tribunal a considerat que l’utilizacion d’una lenga regionala pels conselhièrs municipals per presentar los projèctes de deliberacions e per debatre amb lo francés sonque en traduccion èra contrària a l’article 2 de la Constitucion, segon los tèrmes del qual “la lenga de la Republica es lo francés” e a l’article 1r de la lei del 4 d’agost de 1994 relativa a l’emplec de la lenga francesa que precisa que “(…) la lenga francesa es un element fondamental de la personalitat e del patrimòni de França. Es la lenga de l’ensenhament, del trabalh, dels escambis e dels servicis publics”.

Nicolas Garcia, cònsol màger d’Elna, a declarat a Vilaweb que la senténcia es negativa e que faràn un recors d’apellacion.

“Anarem davant Euròpa”

En  de declaracions precedentas, Garcia aviá ja dich qu’èra dispausat a portar lo cas fins a la justícia europèa. En març passat afirmèt qu'en cas de senténcia negativa recorreriá a la justícia europèa per violacion del drech de parlar “la lenga dels aujòls”. “Ieu o farai e supausi que los autres cònsols màgers o faràn tanben individualament”, çò estima.

Elna venguèt la primièra comuna nòrd-catalana a permetre lo catalan dins los debats dels conselhs municipals. La comuna aprovèt —amb lo vòte contrari dels cinc cònsols de drecha de l’oposicion— de cambiar lo ponch dètz e nòu del reglament intèrne del conselh per permetre que s’i intervenguèsse en catalan.

La mesura, validada per una jurista, deviá permetre als cònsols que se voldrián exprimir en aquela lenga d’o far a condicion que n’i aguèsse una traduccion francesa per facultar la compreneson de totòm, e qu’en cas que se faguèsse d’actes escriches en catalan, la traduccion francesa foguèsse mai vesidoira que lo tèxt en catalan. La decision se prenguèt en seguida d’un episòdi al conselh municipal ont dos cònsols abandonèron la sesilha quand lo segond cònsol, Pere Manzanares, intervenguèt en catalan.

Un pauc après lo cambiament de reglament, lo prefècte dels Pirenèus Orientals mandèt una letra al cònsol màger per li demandar que se traguèsse a rèire e que retirèsse la modificacion. Garcia explicava qu’expausèron al prefècte lors arguments e que li respondèron que cambiarián pas res perque, juridicament, la decision èra corrècta. En setembre, lo prefècte decidiguèt d’anar enlà e de remetre l’afar entre las mans de la justícia. Dins l’escrich que lo mandèt al Tribunal Administratiu, demandava que s’anullèsse la modificacion del reglament perque considèra que lo conselh municipal d’Elna trespassèt sas foncions.

L’argumentacion del prefècte se fondiá sus la premissa que la sola lenga oficiala de la Republica Francesa es lo francés e que, del ponch de vista constitucional, l’emplec d’una “lenga regionala” dins una assemblada deliberativa semblava pas d’èsser fondada.