Lo fach que la represa de las convèrsas entre l’estat francés e las institucions còrsas aja dobèrt de perspectivas per l’aprobacion d’un nòu estatut per Corsega en 2024 es estat remarcat per d’autras nacions sens estat de l’Exagòn. En Bretanha, los autonomistas an aviat una campanha per que la demanda d’autonomia aprovada l’an passat pel Conselh Regional demòre pas dins un tirador. Mentretant, l’executiu alsacian a entamenat una consulta publica per definir quin modèl de descentralizacion vòlon los ciutadans en cas qu’Alsàcia recobre sas pròprias institucions regionalas.

Una mocion sens continuitat en Bretanha

Dins lo cas de Bretanha, tirèt l’atencion lo fach que lo Conselh Regional aprovèsse amb una majoritat fòrça larga, dont de socialistas e de conservadors, en abril de 2022, una mocion que demandava al govèrn francés de “començar de convèrsas per la definicion d’un possible modèl d’autonomia de Bretanha, que comprenguèsse una part de poder legislatiu e reglamentari”. Un vòte que se considerèt coma una victòria del principal partit autonomista breton, l'Union Democratica Bretona (UDB), qu’ara ven de començar una campanha per qu’aquela demanda s’oblide pas e per convéncer encara mai de bretons del besonh de sistèma autonomic.

Las regions francesas an de competéncias executivas mas non pas legislativas. Dins la campanha, l’UDB reclama que los poders legislatius sián “partejats” amb l’estat en de matèrias coma lo transpòrt, lo lotjament, la santat, l’educacion o la politica lingüistica. Lo partit breton ditz que la tòca finala es que França venga un estat federal.

Aquela demanda la jonhon los partits de la Federacion Regions e Pòbles Solidaris (RP&S), qu’amassa una bona part de l’espèctre autonomista de las nacions sens estat de França. Dins un webinari organizat la setmana passada per RP&S, divèrses dirigents e pòrtavoses de la meteissa UDB, del Partit de la Nacion Còrsa, d’Euskal Herria Bai e d’Unser Land (Alsàcia) an insistit sul besonh d’adaptar l’arquitectura de la Republica Francesa als besonhs de cada territòri, a travèrs d’acòrdis d’autogovèrn diferenciats.

En Alsàcia, lo camin per recobrar las institucions regionalas

Mentre qu’en Corsega negòcian amb l’estat e en Bretanha aspiran a o far, en Alsàcia la question que centra ara los esfòrces es la recuperacion de las institucions regionalas pròprias que lo territòri germanofòn perdèt lo 1r de genièr de 2016, quand foguèt absorbit dins una region de nòva creacion, lo Grand Èst. Dempuèi 2021 totun, Alsàcia dispausa d’una institucion pròpria —la Collectivitat Europèa d’Alsàcia (CEA)— mas inserida dins lo Grand Èst. Tant l’executiu alsacian coma los ciutadans —un 92% de vòtes en favor dins una consulta non constrenhenta aqueste meteis an 2023— preferisson de sortir del Grand Èst e que lor territòri torne èsser una region administrativa desseparada.

Pels autonomistas d’Unser Land, aquela region deuriá dispausar d’autonomia legislativa. Es tanben l'opinion d’una partida dels ciutadans que participan a la consulta que la CEA organiza entre abril e julhet per lor demandar cossí voldrián que foguèsse la region d’Alsàcia se, fin finala, se separèsse del Grand Èst. Demest las responsas de las personas participantas i a d'idèas coma lo transferiment de competéncias, lo bilingüisme alemand-francés o la possibilitat d’establir de ligams mai estreches amb d’autras regions europèas.

Lo president francés, Emmanuel Macron, a ensajat de se desbarrassar del dorsièr de la sortida d’Alsàcia del Grand Èst, qualques jorns après que la CEA aprovèt una resolucion, gaireben a l’unanimitat, en favor de la creacion d’una region d’Alsàcia amb “un estatut particular”. La CEA e los deputats alsacians pensan que lo desinterès de Macron pòt pas èsser definitiu e que, del meteis biais que lo govèrn francés a cambiat de vejaire e a considerat de negociar un estatut còrs, pòt passar la meteissa causa amb Alsàcia. A mai, segon una informacion publicada en febrièr dins La Dépêche du Midi, Macron pensariá de devesir qualques regions en d’autras mai pichonas, çò que, en fòrça cases, poiriá comportar de tornar a la mapa anteriora a la reforma de 2016 de François Hollande. E alavetz Alsàcia auriá una possibilitat. Tot comptat e rebatut, se poiriá comprene dins —o avançar en parallèl a— la reforma constitucionala que lo president francés vòl far aprovar en 2024. 

Un “grand debat public” tanben en Alsàcia

La pòrtavotz de l’UDB, Lydie Massard, considèra que la consulta aviada en Alsàcia “mòstra clarament la draia de seguir” en Bretanha per definir los contorns e los contenguts de l’autonomia que son partit vòl per la nacion atlantica. “Avèm pas quitat de reclamar l’organizacion d’un grand debat public amb las bretonas e los bretons” sus aquela question, çò ditz Massard. “E esperam que Loïg Chesnais-Girard, president del Conselh Regional de Bretanha, adoptarà una actitud proactiva”. La campanha lançada la setmana passada per l’UDB es tanplan un biais de lo quichar.

Aquesta nòva es adaptada de Nationalia, amb qui Jornalet ten un acòrdi de cooperacion.