Una comission scientifica internacionala compausada de mai de quaranta cercaires del Mond entièr a desvolopat un metòde per avalorar e calcular los limits “segurs e justes” de la planeta Tèrra, a las escalas mondiala e locala, a prepaus de l’aument de la temperatura mejana. Ara la Comission de la Tèrra conclutz que la majoritat d’aqueles limits, concretament 7 sus 9, son ja estats trespassats. Doncas avèm passat l’òsca. Las conclusions son estadas publicadas dins la revista Nature.

Precisament assolidan que, per evitar la nauta probabilitat de multiples ponches critics climatics, lo limit es un aument d’1,5^oC, qu’es pas encara atench. Totun, lo limit “just” per evitar una nauta exposicion a de damatges significatius derivats del cambiament climatic s’establís a 1 ^oC, ja trespassat, ja que sèm arribats a una pojada de las temperaturas d’1,2 ^oC.

D’autre caire, l’enquista afirma que, per manténer la natura intacta sus tota la planeta, cal almens entre lo 50% e lo 60% de superfícia d’ecosistèma, alara que sèm entre lo 45% e lo 50%; per manténer una natura localament gerida d’un biais segur caldriá al minim un 20% o un 25% d’ecosistèmas naturals per km². Aquel limit s’es trespassat compte tengut del fach que de tres parts doas de la superfícia terrèstra es dominada per l’activitat umana.

Quant a l’aiga, an calculat que l’alteracion mesadièra de las aigas superficialas deuriá èsser de mens d’un 20%, mentre qu’es ja d’un 34%.