En Les, pendent tot er an que se debanen hèstes populares ar entorn de tot eth procès tà preparar eth Haro: era davalada, era shasclada e era quilhada. Totun, era cremada que se harà anet ei eth moment mès especiau. Dempús dera benediccion deth brandon, e de cantar “aqueres montanhes que tan nautes son”, que s’alugue eth Haro. Ath sòn torn que i baren es halhèrs en tot hèr virar halhes alugades de pèth de ceridèr. Dempús se dance ath torn deth brandon enquia qu’ei completament cremat. Es dançaires, damb es vestits tradicionaus, que baren rondèus, borrègues, corrandes, gigues e d’autes dances deth país.

Bausen qu’a arrecuperat era hèsta deth Har 85 ans dempús dera sua desaparicion. Gràcies a ua iniciativa dera associacion Es Sarnalhers e damb eth sosten des vesins e dera municipalitat lo cremaràn anet un aute còp , dempús d’auer-lo shasclat e quilhat pendent l’an.

En Arties, un viatge eth Taro ei alugat, se lo hè quèir per tèrra e se passege per toti es carrèrs deth pòble. Es joeni que sauten per dessús des ahlames. Fin finau, eth brandon se pòrte en çò deth baile, qui lo deu amortar en tot convidar a béuer ara gent que hestege.

S’agís d’ua tradicion millenària que se cristianizèc, mès damb origines que se placen en ua tradicion celtica. Era legenda que ditz qu’en crear-se eth Mond, un holet nomentat Erulet siguec arrefusat tant en Cèu coma en Lunfèrn pr’amor qu’ère plan marrit. Eth holet demorèc atrapat ena Val d’Aran. A compdar d’aqueth moment es vesins escampen es lacets alugadi deth Haro o deth Taro per carrèrs e camins, e baren ath sòn entorn entà hòrabandir aguest mau esperit.

Aquera tradicion qu’ei tanplan fòrça viua en Comenge a on a prenut fòrça e vam gràcies a arreconeishença dera UNÈSCO e deth brave trabalh qu’a amiat a bon tèrme Eth Ostau Comengés.

Sit web de Eth Har de Comenge

Diuendres, ena velha de Sant Joan, serà net de huec. En espaci occitan, e sustot en Pirenèu Gascon, i trobaram hars, halhes, brandons... Aqueres hestes tradicionaus e populares, arreconeishudes pera UNESCO les trapam viues en quauqui lòcs dera Val d'Aranhttps://t.co/Iwb4mjMoirpic.twitter.com/NrwDGFiU2m

— Occitan aranés (@occitan_aranes) June 19, 2023

País Invisible 17🎧 Gran final! Pujòlo contra eth mon (eth Haro de Les vs. eth Taro d’Arties)