La mòrt de Nahel M. per un policièr que li tirèt dins lo pitre durant un contraròtle de trafec estradièr dimars passat es a desencadenar de protèstas socialas violentas e fa crénher un  grand incendi social dins tot l’estat francés. Las susmautas se son tengudas sustot dins la banlèga de París mas tanben a Lion, Dijon e quitament en Occitània dont a Tolosa.

De matin, après una autra nuèch de susmautas ont lo govèrn aviá desplegat quitament 2000 soldats, lo ministre de l’Interior francés, Gérald Darmanin, raportèt que s’èra detengut 150 personas après “una nuèch de violéncia insuportabla contra de simbòls de la Republica” coma d escòlas, de comunas o de comissariats. Darmanin manifestèt son “sosten als policièrs,  gendarmas e sapaires-pompièrs que fan fàcia amb coratge” e encara diguèt “vergonha als que non an pas cridat a la calma”. Ara los detenguts son mai de 600.

La maire de Nahel, luènh d’una crida a la calma, convoquèt una marcha de ser davant la prefectura de Nanterre e demandèt  “una revòlta” per son filh.

De violéncias policièras

Nahel aviá 17 ans, menava sens permés. L’agent que lo tuèt es acusat d’omicidi volontari, mas dins una primièra audiéncia diguèt qu’agiguèt en legitima defensa, mentre que dins lo vidèo se pòt veire pro clarament que tirèt sul pitre del jove a boca de canon. Puèi los agents l’acusèron lo jovenòme defuntat de s’èsser ronçat sus un policièr e mai un vidèo desmentisca aquela version. Amb Nahel viatjavan dos autres adolescents, un d’eles es detengut e l’autre desaparegut.

La lei de 2017 autoriza los agents de se servir de lors armas quand pòdon pas immobilizar per d’autres mejans los veïculs que fugisson un contraròtle e que son susceptibles d’atemptar a la vida o l’integritat d’autras personas. Los expèrts calculan, qu’a comptar d’alavetz s’es multiplicat per cinc los còps de fuòc de policièrs sus de menaires de veitura dins de contraròtle de trafec. Nahel es, segon Libération, lo 15n automobilista tuat per la polícia francesa dempuèi 2022. Los mèdias internacionals soslinhan l’aument de las violéncias policièras en França dins las darrièras annadas.

Reaccions politicas

Lo president francés, Emmanuel Macron, convoquèt una cellula interministeriala de crisi que s’amassèt ièr a 8h del matin al Ministèri de l’Interior dins lo palais de la Plaça Beauvau.

La primièra ministra francesa, Elisabeth Borne, aviá fach una crida a la calma e assegurèt que se fariá justícia, pr’amor que l'intervencion policièra “non s’èra pas adaptada a las nòrmas d’accion”. Macron aviá ja qualificat l’afar d’inexplicable e inexcusable.

De son caire, lo cap de La França Insomesa, Jean-Luc Mélenchon, demandèt justícia e critiquèt las paraulas del govèrn: “Los cans de garda nos ordenan de cridar a la calma. Cridam a la justícia”, çò diguèt en tot reclamar que se retirèsse “l'accion judiciària contra lo paure Nahel” e se suspendèsse “lo policièr murtrièr e son complice que li ordenèt de tirar”.

Dins lo sens contrari, la cap de l’extrèma drecha, Marine Le Pen, qualifiquèt d’“irresponsablas” las paraulas de Macron pr’amor que, segon ela, sacrifica de principis constitucionals coma la presompcion d’innocéncia. Per Le Pen, lo probèma es una manca d’autoritat de la polícia.