Lo primièr ministre d’Austràlia, Anthony Albanese, a anonciat que lo 14 d’octòbre que ven se tendriá lo referendum per actualizar la Constitucion e far representar lo pòble aborigen al parlament, per mejan d’un organisme dich “Votz Indigèna”. Serà lo primièr referendum que lo fa Austràlia al sègle XXI. “Poirem escotar dirèctament las comunautats aborigènas a parlar dels problèmas que los pertòcan dins los camps de la santat, de l’educacion, de l’emplec e de l’abitatge”, çò a declarat lo primièr ministre, en tot precisar que l’inclusion portariá pas de solucions immediatas a totes los problèmas, mas qu’ajudariá a traçar lo camin devèrs una nacion reconciliada.

“De votar contra nos menarà pas enluòc. De votar contra es barrar la pòrta al progrès e al drech de las comunautats d’aver lor votz pròpria”, çò a apondut Albanese.

La reforma supausariá que los aborigèns australians, presents dins lo país dempuèi almens 60 000 ans, foguèsson reconeguts pel primièr còp dins la Constitucion. A mai, aurián drech d’èsser consultats pel govèrn a l’ora de prene de decisions e d’aviar de projèctes que los poguèsson concernir.

En mai de 2017, mai de 250 caps de las comunautats indigènas de tota Austràlia s’amassèron per demandar la representacion dels aborigèns dins la Constitucion australiana. En seguida, Albanese s’engatgèt a organizar un referendum pels dreches dels indigènas tanlèu parlar coma primièr ministre pendent son discors de victòria electorala en mai de 2022.

Uèi per uèi, l’afar aborigèn es totjorn un dels tèmas pus cauds d’Austràlia, ont las comunautats indigènas son pas d’acòrdi amb fòrça nòrmas preconizadas per la Constitucion australiana e demandan, per tant, mai de participacion als organismes governamentals.

Privats de fòrça dreches

La Constitucion actuala fa pas cap de referéncia a la populacion indigèna d’Austràlia delà un critèri purament biologic. De fach, aguèron pas drech de vòte fins als ans 1960 e fa solament 13 ans que recebèron una demanda de perdon oficiala per las atrocitats que las patiguèron pendent lo periòde colonial.

A l’ora d’ara, i a unes 700 000 australians originaris sus una populacion totala de 23 milions d’abitants. Son victimas d’una fòrta discriminacion. De remarcar que fins a fa gaire l’estat gerissiá los afars restacats als aborigèns per mejan de las leis sus la flòra e la fauna. Los aborigèns son privats de fòrça dreches, fòrça d’eles patisson l’alcolisme, e lo percentage d’aborigèns encarcerats es escandalosament naut.