Catalonha e Aran se remembran uèi del referendum d'independéncia del 1r d’octòbre de 2017, dins un encastre istoric que poiriá èsser un ponch d’inflexion, car ara la governabilitat de l’estat espanhòl depend dels dos principals partits independentistas catalans. Après una investidura mancada del candidat del Partit Popular, lo Partit Socialista e sos sòcis son a negociar una eventuala amnestia que liberariá de las acusacions judiciàrias totas las personas restacadas al procès independentista e permetriá lo retorn dels exiliats.

Dins aquel encastre, divèrsas entitats independentistas an convocadas de mobilizacions per commemorar aquel vòte istoric. Delà los actes que se tendràn dins la majoritat de las vilas e vilatges, es prevista una marcha antirepressiva fins a l’anciana preson Modèl de Barcelona, una manifestacion per revendicar l’esperit de las protèstas tengudas dins los ans que seguiguèron, e un acte unitari final sus la Plaça de Catalonha de Barcelona.

Malgrat l’enebicion de l’estat e la recèrca policièra de las urnas e dels bulletins de vòte, lo 1r d’octòbre de 2017 se tenguèt lo referendum jos las violéncias policièras e la resisténcia populara. Tres jorns apuèi, i aguèt la cauma generala mai reüssida de l’istòria de Catalonha que revendicava d’aplicar lo resultat del vòte. Las consequéncias foguèron, totun, l’encarceracion e l’exili dels principals representants politics e socials e mai de 3000 personas enseguidas judiciàriament.