Castras, Albi, Caramauç… Joan Jaurés e Albigés, es una longa istòria. A l'encòp locala e estatala. Aquí ont nasquèt, ont ensenhèt, ont foguèt deputat, combatèt… Mas s'oblida tròp sovent Vilafranca d'Albigés. Dins aquela comuna se tròba lo domeni de Beçolet. Qu'èra son ostal de vacanças. Èra a l'abandon, es a mand de renàisser.

“Podiam pas daissar tombar aquel ostal, i aviá urgéncia a salvar la bastissa. Aquel ostal a una istòria e la deu retrobar”, çò explica Bruno Bousquet a nòstres confraires d'Actu Occitanie. Dempuèi d'annadas, lo cònsol màger de Vilafranca d'Albigés lucha per salvar aquel bastiment, coma sa memòria.

Perque es pas quin que siá ostal per Joan Jaurés. Aperteniá a la familha de sa femna, la vilafranquesa Marie-Louise Bois. Lo parelh lo recebèt en present a son maridatge en 1886. E vendrà sa rèirebasa, son refugi de patz luènh de l'arena politica parisenca, aquí ont escriurà los discorses que faràn vibrar l'Assemblada Nacionala francesa, dels libres e dels articles per La Dépêche du Midi e L'Humanité.

Aquí encara que lo prefècte de Tarn vendrà picar a la pòrta lo 1r d'agost de 1914 per assabentar Marie-Louise de la mòrt de son marit, assassinat la velha al Cafè del Banut, a París.

Un luòc qu'aculhirà egalament de mond polit. L'ancian primièr ministre e cofondador del jornal L'Humanité René Viviani, lo president Vincent Auriol, lo president Alexandre Millerand, lo president del conselh Léon Blum… La lista es longa dels qu'an fach la rota fins a aquel ostal plan amagat al numèro 268, al bòrd de l’RD74 en direccion de Mosièis e Theulet.

Après l'assassinat de l'infatigable defensor de la patz en 1914, e la mòrt de son filh Louis al front en 1918, Marie-Louise gardarà lo domeni fins a son pròpri decès en 1931. Sa filha Madeleine n'eiretarà. En 1950, se'n separarà, lo cedissent al departament.

Dins l'acte de crompa d'aquela aquisicion “d'utilitat publica”, es estipulat que l'ostal deu venir un musèu. E aculhir de colònias de vacanças. La primièra promessa demorarà letra mòrta. Pas la segonda. Qualques annadas apuèi, l'ostal tornarà cambiar de man, crompada per doas comunas : Sant Benesech e Caramauç. Las annadas passèron e l'ostal venguèt un centre de vacanças. Fa qualques annadas encara, al costat del portal vièlh, un panèl anonciava un centre de lésers…

Mas dempuèi lo barrament d'aqueste, s'es pas res passat o quasi. Levat lo combat de qualques unes, dont lo cònsol màger de Vilafranca d'Albigés per tornar de lustre a aquel luòc istoric. La majoritat municipala pòrta dempuèi 2021 lo projècte d'obténer lo labèl “Ostal dels Illustres”. Mas en esperant la responsa positiva del Ministèri de la Cultura e de la DRAC Occitània, s'es calgut regussar las margas.

Creat en 2011, lo labèl “Ostals dels Illustres” senhala de luòcs dont la vocacion es de servar e transmetre la memòria de femnas e d'òmes que se son illustrats dins l'istòria politica, sociala e culturala. Lo labèl es atribuit pel Ministèri de la Cultura per una durada de 5 ans renovelabla. Representa una reconeissença oficiala de l'interès patrimonial de l'ostal e balha luòc a d'avantatges divèrses. Lo ret compta mai de 200 ostals.

N'i a dos dins lo departament de Tarn: lo castèl-musèu del Cailar (Galhaqués) e l'abadiá-escòla de Sorese (Lauragués). “L'idèa es que pels cent ans de la panteonizacion de Joan Jaurés, qu'aurà luòc en novembre de 2024, l'ostal pòsca aculhir lo public”, çò ditz Bruno Bousquet.