Ara, lo registre fossil pòt ja confirmar quora viviá lo darrièr primat en America del Nòrd abans l’arribada de nòstra espècia. De paleontològs an bastida l’istòria evolutiva d’Ekgmowechashala, lo darrièr primat que demorava en aquel continent, pr’amor de divèrsas dents e maissas fossilas trapadas en Nebraska mas tanben en China.

Ekgmowechashala foguèt lo darrièr primat que viviá en America del Nòrd abans de l’arribada de l’òme modèrne a aquel continent, çò es dire la dicha nacion de Clovis. La siá istòria es plan singulara, pr’amor que viviá en la region ont uèi son las pradariás centralas e occidentalas del continent.

L’istòria del darrièr primat nòrd-american se debanèt fa 30 milions d’ans, a la transicion entre las èras de l’Eocèn e de l’Eligocèn. A aquela epòca, l’America del Nòrd començava de venir un continent mai sec mas tanben pus freg e de mai en mai ostil a la vida del primats, mai aimadors de la calor.

D’evidéncias scientificas

Los paleontològs qu’an confirmada aquela istòria evolutiva son de l’Universitat de Kansas e tanben de l’Institut de Paleontologia dels Vertebrats e de Paleantropologia de Pequin, en China. O confirmèron en tot publicar un estudi dins lo Journal of Human Evolution e demostrèron scientificament qu’Ekgmowechashala èra estat lo darrièr dels primats que demorava en aquel continent.

Per o poder conclure, los cercaires bastiguèron l’arbre genealogic del primat après saber qu’Ekgmowechashala aviá un ancessor en China. L’ancessor foguèt nomenat Palaeohodites (ancian caminaire). La descobèrta d’aquel ancessor paleontologic chinés ajudèt fòrça a traçar l’istòria evolutiva d’Ekgmowechashala en America del Nòrd e demostrèt qu’aquel primat èra estat mai un migrant que la resulta de l’evolucion de l’espècia en aquel continent.

“Èra una espècia fossila de primat coneguda ja dempuèi los ans 1960, çò diguèt Kathleen Rust, paleontològ del Musèu d’Istòria Naturala e de la Biodiversitat del Reialme Unit. Gràcias a la siá forma e las rèstas fossilas trapadas en un luòc plan singular en l’arbre evolutiu dels mamifèrs. Encara èra discutida la siá origina uèi quand foguèt descobèrt qu’en China aviá un ancessor. Demorèt gaireben 4 milions d’ans après l’escantiment de la darrièra espècia de primat nòrd-american, un fach que se passèt fa 34 milions d’ans”.

L’ancessor del primat foguèt descobèrt durant los ans 1990 en China e lo fossil èra plan semblable a Ekgmowechashala. Totun, a aquela epòca, Ekgmowechashala encara èra un èsser misteriós pels cercaires nòrd-americans. “Quora foguèt descobèrt Ekgmowechashala, se coneissiá pas res d’un primat plan semblable descobèrt en China, çò apondèron los cercaires. Mas la maissa del primat e una analisi posteriora d’aquesta an confirmat qu’aquela espècia èra ancessora d’Ekgmowechashala. Las dents de totas doas espècias tanben èran plan similaras”. (Legissètz la seguida).

Aqueste article es publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l'article entièr aicí.