Lo president francés, Emmanuel Macron, qu’a recebut aquera setmana la visita oficiau deu president de China, Xi Jinping. Un deus principaus objectius de la diplomacia francesa entad aquera visita qu’èra d’obténer un acòrd dab la hrèita d’equilibrar lo comèrci enter Euròpa e lo gigant asiatic, en obrint mei de pòrtas en China entà las enterpresas europèas e en redusint las subvencions publicas de las enterpresas chinesas exportaderas. Maugrat las bonas predisposicions, Xi Jinping n’a pas portat fin finau nat engatjament tangible sus las demandas deu son omològ francés.

Au delai deus tèmas diplomatics, qu’ei estada actualitat la visita informau, organizada per Macron, deus dus dirigents dab las soas hemnas au pòrt deu Tormalet. En deishant darrèr los actes mei protocollaris de París, l’avion qui portava Xi Jinping qu’aterrí a l’aeropòrt de Tarba, e après lo president deu gigant asiatic qu’estó emmiat en autó dinc a Tormalet.

La nèu que recebó los dus caps d’estat, qui estón arcuelhuts dab danças gasconas abans d’entrar dens lo restaurant on i disnèn gastronomia deu país (espatla d’anhèth, cambajon de pòrc negre, mongetas tarbesas, ua seleccion de hormatges, armanhac…). Un còp dens, Macron qu’auherí un malhòt jaune a Xi Jinping, en evocant lo mite de Tormalet dens l’imaginari deu Torn de França. Lo president chinés que seguí dab pas guaire d’expressivitat tota la jornada, de la quau a totun declarat qui’n gardarè un soviéner “inoblidable”.

La visita en Bigòrra deus dus caps d’estat qu’ei estada un gèst recipròc après que Xi Jinping avó miat Macron l’an passat a la residéncia deu governador de la província de Guangdong, on abitava lo pair deu president chinés. Peu president francés, aquera visita informau qu’implicava d’emmiar lo son omològ asiatic dins los païsatges de la soa enfança, puish qu’ua partida de la soa familha ei d’origina tarbès e que passè tot petit sasons en Bigòrra dab la soa mairbona Germaine Noguès, vaduda a Tarba en 1916.

En prenent en compte la concepcion qui a Emmanuel Macron de las lengas de França, au delai deu francés, que cau compréner que, tot compte hèit, ei estat mei un escantilh folcloric qu’ua mesa en valor deus trèits culturaus pròpris deus gascons. Que’s cau soviéner qui lo president de la Republica Francesa admetè en Corsega en 2018, dens ua conversacion informau qui estó filmada mentre que parlava dab lo politician còrs Xavier Luciani, e en mostrant ua nulla predisposicion a conéisher (e arreconéisher) la diversitat lingüistica de l’estat qui representa, qui los sons arrèrpairans d’origina bigordan solament e sabèvan parlar (malaürosament) “pirenenc”.