L’ongrés Laszlo Csatáry, un dels presumits criminals de guèrra nazi mai recercats, moriguèt dissabte passat a 98 ans per una pneumonia dins un espital de Budapèst, ont esperava son jutjament, segon çò que lo sieu avocat Gabor Horvath a declarat a la cadena de television britanica BBC.
 
Csatáry èra lo primièr de la lista dels nazis criminals de guèrra mai recercats. Èra suspècte d’aver collaborat a l’assassinat d’aperaquí 15 700 josieus pendent la Segonda Guèrra Mondiala. Èra en espèra d’èsser jutjat per aqueles crimes de guèrra comeses en Ongria e Eslovaquia.
 
L’avocat Horvath a indicat que son client “recebiá un tractament medical dempuèi qualque temps mas qu’aguèt una pneumonia e aquela malautiá lo tuèt”, çò a explicat.
 
Csatáry neguèt totjorn aquelas acusacions e soslinhèt qu’agiguèt solament coma un simple intermediari entre las autoritats ongresas e las alemandas, per çò qu’el se considerava pas implicat en los crimes de guèrra.
 
En junh passat, lo ministèri public ongrés l’acusèt oficialament per sa gestion coma cap d’un camp de concentracion de josieus a Košice, una ciutat qu’èra jos contraròtle ongrés en la Segonda Guèrra Mondiala. Aquela vila es actualament dins l’estat eslovac.
 
Los procuraires argumentèron que Csatáry “ajudèt deliberadament a las execucions illegalas e a las torturas comesas contra los josieus deportats als camps de concentracion de Košice”. Csatáry foguèt condemnat a mòrt en contumàcia dins l’èx-Checoslovaquia en 1948 per crimes de guèrra.
 
Lo govèrn d’Eslovaquia aviá reclamat son extradicion malgrat que, a causa de l’abolicion de la pena de mòrt, lo volguèsson metre en preson. En Ongria, los procèsses legals se suspendèron lo mes passat pel principi non bis in idem, qu’establís qu’un subjècte pòt pas èsser jutjat dos còps per la meteissa causa.
 
Csatáry foguèt identificat en 2012 pel Centre Simon Wiesenthal coma lo criminal de guèrra nazi mai recercat. Aquela organizacion acusèt Csatáry d’aver supervisat las deportacions de josieus de Košice vèrs lo camp de concentracion d’Auschwitz.
 
De jornalistas del jornal britanic The Sun lo localizèron en julhet de 2012 a Budapèst amb l’ajuda del Centre Simon Wiesenthal e las autoritats l’arrestèron en cò sieu.
 
Csatáry aviá fugit en Canadà après la Segonda Guèrra Mondiala. Ailà trabalhèt coma marchand d’art a Montréal e Toronto. Desapareguèt en 1997, quand las autoritats d’Ottawa li retirèron la ciutadaniá canadiana.