Los govèrns de Fiji, Papoa-Nòva Guinèa, de las illas Salomon e de Vanuatu demandan a França d’organizar un novèl referendum sus l’autodeterminacion de Canaquia, dicha “Nòva Caledònia”, aqueste còp jos la supervision d’expèrts de las Nacions Unidas. Segon Nationalia, aqueles païses desiran de clarificar l’estatut d’aquel territòri del Pacific jos dominacion francesa, ont fins ara tres referendums aguèron luòc, totes amb un refús de l’independéncia. Pasmens, la darrièra votacion foguèt boicotada pels independentistas.

Aqueles quatre estats, en associacion amb lo Front de Liberation Nacionala Canac e Socialista (FLNKS), an a aqueste prepaus publicat un comunicat per denonciar l’organizacion d’aquel tresen referendum de 2021 en Canaquia. Estiman qu’aquel referendum enfranguèt lo principi de l’ÒNU qu’a per mira de garentir un procès just per que lo pòble autoctòn se pòsca exprimir. Las organizacions canacas avián demandat mantun còp de remandar lo vòte a causa del dòl provocat pels decèsses ligats a la COVID-19. França respondèt pas a aquela requista e los canacs boicotèron lo referéndum; la resulta ne foguèt un taus de participacion de solament lo 43%.

Las quatre nacions del Pacific e lo FLNKS, membres del Grop Poncha de Lança Melanesian (MSG), exòrtan lo govèrn francés a reprene las negociacions amb los signataris dels Acòrdis de Nouméa de 1998. Segon lo comunicat de l’MSG, una patz duradissa pòt pas èsser atencha que per de solucions politicas que respondon a las aspiracions legitimas del pòble autoctòn colonizat de Canaquia-Nòva Caledònia, dins l’encastre del procès de descolonizacion amorsat pels Acòrdis de Nouméa.

Aquesta nòva es adaptada de Nationalia amb qui Jornalet ten un acòrdi de cooperacion.