Dos òmes foguèron tuats en Canaquia pendent una operacion policièra dimècres de ser. L’objectiu de l’operacion èra d’arrestar de militants sospechats d’aver participat a las mobilizacions independentistas del mes de mai. I aguèt d’actes de pilhatge, d’incendis e lo blocatge de quartièrs entièrs a l’entorn de la capitala e delà, sus l’estrada principala de l’archipèla. La violéncia aviá esclatat en seguida de las temptativas del govèrn francés de modificar los dreches de vòte dins lo país insular, violant los acòrdis de patz.

Amb aqueles mòrts, al sud de la capitala, Nouméa, i aguèt tretze victimas pendent los meses d’agitacion dins aquel territòri del Pacific jos sobeiranetat francesa. Dos dels mòrts son de membres de las fòrças de seguretat, dont un en seguida d’un tir accidental de son arma.

La setmana passada, las autoritats anoncièron un cobrifuòc perlongat, enebissent las amassadas e los desplaçaments dins tot l’archipèla de 18h00 a 6h00, per crenhença de las protèstas canacas a l’apròchi de l’anniversari de la colonizacion francesa la setmana venenta.

Lo pòble canac dempuèi tostemps lucha per se separar de França, qu’annexèt l’archipèla en 1853 e acordèt pas lo ciutadanatge a totes los canacs abans 1957.

Lo darrièr episòdi de violéncia remonta al 13 de mai, en responsa a las temptativas del govèrn del president Emmanuel Macron de modificar la Constitucion francesa e de cambiar lo registre electoral en Canaquia. Aquò provoquèt la crenhença dels canacs d’èsser encara mai marginalizats e de veire mai de dreches acordats als nòuvenguts franceses.

Macron declarèt l’estat d’emergéncia l’endeman passat e envièt 3 500 militars per ajudar la polícia a contrarotlar las susmautas.

En junh, onze militants canacs foguèron arrestats pendent una vasta operacion contra l’Unitat de Coordinacion d’Accion de Camp. Las arrestacions fasián part d’una enquista policièra començada lo 17 de mai, qualques jorns après las manifestacions violentas contra la reforma electorala impulsada per París.

Sèt d’aqueles militants, dont Christian Tein, un menaire del movement prò-independéncia, son estats transferits en metropòli (a 17 000 quilomètres de distància). Lo grop de Tein acusa las autoritats francesas de "practicas colonialas" e exigís la liberacion immediata e lo retorn dels militants. Dins una declaracion recenta publicada suls rets socials, lo grop afirmèt: “Lo pòble canac renonciarà pas jamai a son desir d’independéncia per de mejans pacifics”.

Article tirat e revirat de Vilaweb