Creat en 2011 ara iniciativa d’un punhat d’entitats d’Itàlia, de Portugau e de Gasconha, eth hialat europenc Tramontana qu’òbra entara valorizacion deth patrimòni culturau immateriau deras montanhas d’Euròpa. Despuish eth prumèr de julhet e pendent quaranta meses, que son ara onze estructuras establidas en Polonha, en Albania, en Romania, en Itàlia, en Portugau, en País Basco e en Gasconha —Eth Ostau Comengés, Numericultura-Gasconha e Ràdio País— que participan ara quatau edicion d’aqueth projècte. Deth 15 ath 19 de seteme, que s’arretrobèren atau enas montanhas deras Sudetas (ath sud dera Polonha) ara invitacion dera associacion Akademia Profil. Que hoc un moment conviviau que permetec aths partenaris que non s’èran vistis despuish era pandemia de 2020 d’arrestrobà’s e tanben d’integrar eths participants que venguen d’arrejúnher era còlha. Que les permetec sustot d’escambiar e d’establir ua metodologia comuna e d’afinar eths èishes de trebalh.

Era prumèra tematica que pòrta sus era aiga. Que determinaràn atau eras suas utilizacions e percepcions peth monde: dret, proprietat, gestion/privatizacion, irrigacion, disparicion deras zònas umidas, sequèras e aigats, mès tanben eths hontanhèrs, eth culte deras aigas, eths arrites meteorologics. Eth segond tèma qu’ei era amontanhada e eth pastorat. Que serà question deras vias seguidas peths òmes e peth bestiar, deth art pastorau e dera arquitectura, mès tanben deths problèmas que coneish aué era profession, deth conflicte domestic/sauvatge, deths predators, deth arrapòrt dambe eras bèstias, dera vision e dera coneishença deth territòri peths sues actors, en tot questionar e bilhèu hèr càiger era dicotomia entram òme, bèstias e monde sauvatge. Enfin, qu’estudiaràn eth impacte deras migracions ena vita privada, eths conflictes entre permanents e arresidéncia segondàrias, eth torisme, que questionaràn tanben eras immigracions deras bèras e era marginalizacion deras culturas autoctònas aquestas darrèras annadas.

Aqueras practicas o evolucions que seràn observadas d’un punt de vista etnografic mès damb era volentat d’èster ua responsa constructiva pr’amor deras questions de preservacion deth miei naturau e de migracions que mos travèrsan de totas parts. Ath solide eth trebalh que va començar pera cuelhuda e peras arrecèrcas de terren entà documentar cada endret. Un còp aqueths materiaus catalogats, que seràn analisats collectivament. Entara finalizacion deth projècte que seràn difusats de divèrsas faiçons: publicacions scientificas, exposicions, conferéncias, intervencions au près deths joenes, arresidéncias e creacions artisticas o encara hestaus.

Qu’ac avetz comprés qu’ei un projecte ambiciós e passionnant, n’avetz pas acabat d’enténer Tramonanta a bohar.

Entà’n saber mès www.re-tramontana.org