Lo 5 de novembre que ven, lo meteis jorn que las eleccions presidencialas dels Estats Units, a Puerto Rico los ciutadans participaràn a un referendum non constrenhent sus l’estatut politic del país. Serà lo seten còp qu’aquela question es votada, amb la possibilitat de causir entre tres opcions: venir lo 51n estat estatsunidenc, ganhar l’independéncia o venir un estat sobeiran en liura associacion amb los Estats Units, çò rapòrta Nationalia.

Totun, lo vòte a pas lo sosten del Congrès dels Estats Units. A mai, los principals candidats a la presidéncia dels Estats Units e los autres partits politics de l’illa lo refusan tanben. Lo Partit Democrata Popular (PPD) promòu lo vòte en blanc, del temps que lo Partit Independent Puertorican (PIP) critica lo referendum coma una estrategia politica del governador Pedro Pierluisi, del Partit Nòu Progressista (PNP), un partit  conservator e partisan de l’integracion de Puerto Rico a la federacion estatsunidenca. D’efièch, Pierluisi reconeguèt al moment d’anonciar lo referendum que sa tòca èra “lo melhor biais d’exigir l’accion del Congrès dels Estats Units”, qu’en 2022 aprovèt una lei per metre lo ponch final a l’estatut colonial de l’illa e de lo remplaçar siá per l’estatalitat dins los Estats Units, siá per l’independéncia.

Una eleccion del governador controversiada

Ça que la, l’eleccion del governador de l’illa es lo centre màger de la politica puertoricana amb Jenniffer González-Colón (PNP) en cap dels sondatges, mas amb Juan Dalmau del PIP qu’anóncia una suspresa gràcias al sosten creissent del Movement de la Victòria Civica.

Los famoses musicians Bad Bunny e Residente jògan un ròtle actiu dins las eleccions de Puerto Rico. Bad Bunny a pagat per d’anóncias luminosas qu’acusan lo PNP de corrupcion, del temps que Residente sosten Juan Dalmau amb l’eslogan “Jennifer messorguièra”, en atacant la candidata del PNP.

En mai d’aquò, Bad Bunny a publicada una enquista del Centre pel Jornalisme d’Investigacion (CPI, segon la sigla en espanhòl) que revèla que 900 000 personas mòrtas son sus las listas electoralas puertoricanas, e que de milièrs d’aqueles mòrts aurián ja votat dins las eleccions precedentas. Aquel escàndol coïncidís amb un aument de las inscripcions electoralas, mai que mai dels joves, çò que poiriá afectar los resultats de l’eleccion del 5 de novembre.