Los 55 païses del Commonwealth, franc del Reialme Unit, an acceptat pel primièr còp d’inclure la question de las reparacions colonialas dins la declaracion finala de lor 75a Cima que se tenguèt a Samaa. La màger part dels membres demandan un debat sus las reparacions dels damatges istorics de l’esclavatge e de la colonizacion. Pasmens, lo govèrn del Reialme Unit, bailejat pel primièr ministre Keir Starmer, refusa d’abordar la question e sosten que “l’istòria pòt pas èsser cambiada”. Qualques parlamentaris britanics an ça que la criticada aquela posicion, en l’acusant de “colonialista”.

Aital, dins la declaracion finala de la cima, podèm legir: “Los païses membres del Commonwealth, que lor majoritat partejan las meteissas experiéncias istoricas d’aquel odiós comèrci d’esclavatge, de colonizacion e de despossession dels pòbles indigènas, reconeisson l’importància d’aquela question: [...] Es ora de dobrir la discussion sus aqueles tòrts e sus las perspectivas d’un avenir comun basat suls principis de l’equitat.”

L’esclavatge foguèt abolit dins las colònias britanicas en 1833. Los proprietaris d’esclaus foguèron indemnizats per la pèrda de man d’òbra. Dins son discors, lo rei Carles III, que sa familha faguèt fortuna dins la tracha d’esclaus, parlèt dels “aspèctes doloroses del passat”.