CAPÇALERA PAIS INVISIBLE

Actualitats

Nòva Zelanda: los dreches dels maòris en perilh

Lo Partit Maòri a protestat amb un haka al Parlament del temps que nombrosas manifestacions se son tengudas per tot l’archipèla

Nòva Zelanda: los dreches dels maòris en perilh
Nòva Zelanda: los dreches dels maòris en perilh

La sesilha del Parlament de Nòva Zelanda foguèt temporàriament suspenduda dijòus quand de deputats del Partit Maòri interpretèron un haka, la famosa dança tradicionala de lor pòble, en protèsta contra un projècte de lei polemic que cèrca de reïnterpretar los principis del Tractat de Waitangi, un document de fondacion signat en 1840 entre los caps maòris e la Corona britanica. La representanta del Partit Maòri Hana-Rawhiti Maipi-Clarke comencèt l’haka en esquiçant una còpia del projècte de lei, e sul pic l’acompanhèron d’autres deputats e d’autras personas dins la sala del Parlament. Lo president de la cambra, lo conservator Gerry Brownlee, del Partit Nacional de Nòva Zelanda, ajornèt la sesilha, en qualificant la protèsta de “manca de respècte”.

Lo projècte de lei, promogut pel partit de drecha ACT, met en question las disposicions especialas pels maòris jos l’escampa de “l’egalitat dels dreches” per totes, e mai s’aquò poguèsse damatjar las relacions interetnicas e desfar de decennis d’esfòrces per remediar a las injustícias istoricas causadas per la colonizacion britanica. La proposicion a provocadas fòrça protèstas per tot lo país, çò rapòrtan los mèdias locals.

Malgrat l’aprobacion del projècte de lei en primièra lectura, son progrès legislatiu es malsegur. Lo primièr ministre Christopher Luxon, del Partit Nacional, a exprimit son desacòrdi amb la proposicion, en la qualificant de “simplista” e en preconizant que siá rebutadas dins las lecturas venidoras.

A l’ora d’ara, los maòris representan aperaquí lo 20% de la populacion e es lo collectiu que patís la màger pauretat e mai de problèmas de santat, e son encarcerats dins de percentatges mai nauts que la populacion generala.

Lo Tractat de Waitangi, signat en 1840 entre la Corona britanica e los caps maòris. establiguèt que los membres del pòble autoctòn aurián los meteisses dreches que los ciutadans britanics e, en consequéncia, se considerava que la lenga maòri deviá èsser tan respectada coma l’anglés. Totun, pendent lo periòde colonial, foguèt pas aital, e lo percentatge de locutors de las lengas autoctònas passèt del 90% en 1910 al 26% en 1950. De fach, a l’ora d’ara, sonque lo 3% dels abitants de Nòva Zelanda parlan maòri. Se lo pache garentissiá tanben que la proprietat de las tèrras indigènas foguèsse respectada, totun lo pòble maòri anava pèrdre mai del 90% de sas proprietats dins lo sègle que seguiriá.

 

 

Articles relacionats

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Bandièra05 1180x150: PUBLICITAT

Comentaris


I a pas cap de comentari

Escriu un comentari sus aqueste article