Diuendres 27 de deseme, er otèl Tuca de Betren (Castièro) acuelhec er acte annau der Institut d’Estudis Aranesi – Acadèmia Aranesa dera Lengua Occitana, ua trobada consolidada que ja forme part dera tradicion culurau aranesa. Damb mès de 120 assistents, er eveniment amassèc a autoritats e membres dera comunitat academica e culturau, entre eri, eth deputat deth Parlament de Catalonha, Josep Vidal; era directora des servicis territoriaus de cultura dera Generalitat en Naut Pirenèu e Aran, Iolanda Ferran; e era Medalha d’Aur deth Conselh Generau e Illustre d’Aran, Jesús Serra, tanben representant a Baqueira-Beret. Era sua preséncia soslinhèc eth supòrt institucionau ath trabalh dera Acadèmia.

Pendent era jornada se presentèren diuèrses nauetats que reflectissen er enòrme frut dera sua activitat e que la consoliden coma referent en airau dera recèrca e deth desvolopament des lengua e cultura occitanes.

Entre es publicacions mès remercades s’includissen sèt naui volums dera Istòria d’Aran, qu’aufrissen ua vision detalhada dera istòria dera val, abastant tèmes coma era fauna locau, era arqueometria romanica aranesa, era influéncia des ordes religiosi ena val, e d’auti.

Un des projèctes presentadi mès ambiciós siguec eth Diccionari der Occitan aranés (DOA) en linha, ua airina digitalizada de grana valor entàs parlants e estudiosi der occitan aranés. Coma ac destaquèc eth president der Institut, aguest diccionari non sonque ei ua airina de consulta essenciau, mès tanben represente “ua volontat de servici entara societat occitanoparlanta”, damb er objectiu de garantir era actualizacion continua, respectant era dinamica e evolucion dera lengua. Eth DOA se presente coma ua airina accessibla, intuitiva e gratuita. Serà disponible pendent eth prumèr trimèstre de 2025.

A mès deth diccionari se presentèren d’autes publicacions significatives coma er archiu digitau deth Recuelh de Memòria Orau dera Val d’Aran, un projècte que recuelh testimònis de persones d’edat auançada dera Val d’Aran e les met a disposicion deth public a trauès de petiti extractes.

Tanben se presentèc eth prumèr volum deth Recuelh de Toponimia Menora dera Val d’Aran, dedicat ath municipi de Les, que s’a amiat a tèrme damb era collaboracion der Institut Cartografic e Geologic de Catalonha. Aguesta òbra recuelh e geolocalize era microtoponimia locau.

Un aute des moments remercats der acte siguec era presentacion dera prumèra traduccion ar occitan aranés dera òbra Dòn Quishòt dera Mancha, de Miguel de Cervantes, realizada per Antoni Nogués e Jusèp Loís Sans. Aguesta òbra, que compde damb eth supòrt der Institut d’Estudis Ilerdencs, ei ua mòstra der esfòrç dera Acadèmia entà enriquir eth patrimòni literari dera lengua occitana e contribuir ath sòn reconeishement ath nivèu internacionau.

Finaument, cau destacar era presentacion deth Diccionari Aranés – Español, dera man de Francisco de la Hoz e Jusèp Loís Sans, que complete era prumèra part publicada er an passat, en orde invèrs (espanhòu-aranés).

En paraules de Iolanda Ferran, “eth trabalh dera Acadèmia ei un exemple que mos inspire a toti e que contribuís a hèr deth Naut Pirenèu e Aran un referent culturau. Ath departament de cultura, contunharam de dar eth nòste supòrt ferme ad aguest prètzhèt”.

En resumit, er acte siguec ua demostracion der engatjament continú der Institut d’Estudis Aranesi – Acadèmia Aranesa dera Lengua Occitana entà preservar, estudiar e difóner era lengua e era cultura occitanes, situant-se coma un referent culturau.