Lo rubab, un laüt tradicional d’Asia centrala, intègra la lista del patrimòni cultural immaterial de l’umanitat, mentre que la lei dels talibans enebís son usatge en Afganistan. Fabricat a basa de fusta d’amorièr secat, de còps incrustat de nacre, aquela mena de laüt es dotada d’8 a 15 còrdas simpaticas (de còrdas que ressonan jos l’accion d’una autra còrda, mas jamai jogadas dirèctament pel musician).

Una legislacion repressiva contra las arts musicalas fa reagir l’UNÈSCO

Dempuèi lo retorn al poder dels Talibans en agost de 2021, es defendut de cantar o de jogar d’un instrument en Afganistan segon una interpretacion integrista de la lei islamica. Cap de maridatge ni cap de fèsta de vilatge se celèbra pas pus al son de las còrdas pinçadas del rubab, l’un dels mai ancians instruments de musica d’Asia centrala.

Es dins aquel contèxt que l’UNÈSCO decidiguèt d’inscriure l’art de la fabricacion e de la practica del rubab a sa lista del patrimòni cultural immaterial al mes de decembre passat.

Segon lo sit de l’UNÈSCO,  aquel instrument es sovent evocat dins los poèmas e la literatura d’Asia centrala. Es en mai d’aquò “un factor d’unitat entre los pòbles d’Afganistan, de la Republica Islamica d’Iran, de Tatgiquistan e d’Ozbequistan”.

Una situacion critica pels musicians afgans

Dempuèi 2021, un fum de musicians an quitat lo país. Los que demòran son incitats pel regim a s’especializar dins la declamacion de cants religioses o de poesia. En setembre de 2021, Fawad Andarabi, un artista folcloric, foguèt tuat d’una bala dins lo cap per de Talibans que l’acusavan de jogar una musica jutjada “pas pro islamica”. Dos meses mai tard, dos afganeses èran abatuts per aver escotat de musica locala pendent un maridatge. Aquela meteissa annada, Daud Khan Sadozai, un celèbre jogaire de rubab kaboliòta refugiat en Alemanha dempuèi 1996, se lamentava al micro de France Musique: “Pels Talibans, la plaça de la musica e dels musicians es la tomba”.