La sciéncia ciutadana revèla que las nívols coloradas de Jupitèr son pas fachas de glaç d’ammoniac. Lo trabalh collaboratiu d’astronòms amators e professionals a ajudat a resòlver una malcompreneson sus la composicion de las nívols de la planeta màger del Sistèma Solar. En luòc d’èsser formadas de glaç d’ammoniac -la vision tradicionala-, sembla ara que son compausadas d’idrosulfur d’ammòni mesclat amb d’esmòg.

La descobèrta foguèt publicada dins lo numeric Journal of Geophysical Research - Planets. L’estudi foguèt dirigit pel doctor Steven Hill. Recentament, demostrèt que l’abondància d’ammoniac e de pression de nívols dins l’atmosfèra de Jupitèr poirián èsser cartografiadas en utilizar de telescòpis e qualques filtres colorats. De manièra remarcabla, los resultats inicials mostrèron pas solament que l’abondància d’ammoniac dins l’atmosfèra de Jupitèr poiriá èsser cartografiada per d’astronòms amators, mas tanben que las nívols son tròp prigondament dins l’atmosfèra cauda de Jupitèr per correspondre a de nívols de glaç d’ammoniac.

En aquel nòu estudi, lo professor Patrick Irwin, del Departament de Fisica de l’Universitat d’Oxford aplicava lo metòde analitic del doctor Steven Hill a d’observacions de Jupitèr fachas amb l’instrument Multi Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) amb lo Fòrça Grand Telescòpi (VLT en anglés) de l’Observatòri Europèu Austral de Chile. MUSE utiliza la poténcia de l’espectroscopia, ont los gases de Jupitèr crèan d’emprentas digitalas dins la lutz visibla a de longors d’onda diferentas, per cartografiar las nautors d’ammoniac e de nívols dins l’atmosfèra del gigant gasós.

En simular cossí la lutz interagís amb los gases e las nívols dins un modèl informatic, lo professor Irwin e los autres cercaires trobèron que las nívols primàrias de Jupitèr -las que podèm veire en agachar a travèrs de telescòpis- devián èsser fòrça mai prigondas que çò que se pensava abans, en una region de mai nauta pression e mai nauta temperatura. Tròp caud, de fach, per la condensacion de l’ammoniac. En mai, aquelas nívols devon èsser fachas de quicòm de diferent: d’idrosulfur d’ammòni.

D’analisis precedentas d’observacions MUSE avián indicat un resultat similar. Pasmens, coma aquelas analisis foguèron fachas amb de metòdes sofisticats e extrèmament complèxes que pòdon pas èsser menats que per qualques grops dins lo Mond entièr, aquel resultat èra de mal corroborar. En aquel trabalh nòu, la còla d’Irwin trobèt que lo metòde del doctor Hill de comparar simplament las luminositats dins de filtres de colors adjacents e estreches donèt los meteisses resultats. E coma aquel metòde novèl es fòrça mai rapid e fòrça simple, es de fòrça melhor verificar. Ara, la còla conclutz que las nívols de Jupitèr son vertadièrament a de pressions mai prigondas que las nívols d’ammoniac esperadas a 700 mb e doncas pòdon pas èsser compausadas de glaç d’ammoniac pur.

Un nòu metòde mas plan simple

Lo professor Irwin diguèt: “Soi estonat qu’un metòde tan simple siá capable de sondar tan prigondament dins l’atmosfèra e de demostrar tan clarament que las nívols principalas pòdon pas èsser de glaç d’ammoniac pur! Aquestes resultats mòstran qu’un amator qu’utiliza una camèra modèrna e de filtres especials pòt dobrir una novèla fenèstra sus l’atmosfèra de Jupitèr e contribuir a comprene la natura de las nívols longtemps misteriosas de Jupitèr e cossí l’atmosfèra circula.”

“M’agrada totjorn de far mai d’observacions per veire quinas mesuras fisicas pòdi far amb d’esquipaments modèstes e comercials, çò assolidèt lo doctor Steven Hill. L’espèr es que pòsca trobar de biaisses novèls pels amators de far de contribucions utilas al trabalh professional, mas m’esperavi pas un resultat tan productiu coma aqueste projècte!”

Las mapas d’ammoniac que resultan d’aquela tecnica analitica simpla pòdon èsser determinadas amb una fraccion del còst computacional de metòdes mai sofisticats. Aquò vòl dire que poirián èsser utilizats per de scientifics ciutadans per seguir las variacions de l’ammoniac e la pression del dessús de las nívols a travèrs de caracteristicas de l’atmosfèra de Jupitèr, inclusas las bendas de Jupitèr, de pichonas tempèstas, e de grands vortèxes coma la Granda Taca Roja.

Quant a John Rogers, de l’Associacion Astronomica Britanica, apond qu’”un avantatge especial d’aquela tecnica es que poiriá èsser sovent utilizada pels amators per ligar los cambiaments meteorologics visibles sus Jupitèr a de variacions d’ammoniac, que poirián èsser d’ingredients importants dins lo temps.”

Alara, perqué l’ammoniac se condensa pas per formar una nívol espessa? La fotoquimia, çò es de reaccions quimicas induchas per la lutz solara, es fòrça activa dins l’atmosfèra de Jupitèr, e lo professor Irwin e sos collègas suggerisson que dins las regions ont l’aire umid e ric en ammoniac es soslevat, l’ammoniac es destruch e/o mesclat amb de produches fotoquimics mai rapidament que l’ammoniac pòt formar. Aital, lo pont de nívols principal pòt èsser en realitat compausat d’idrosulfur d’ammòni mesclat amb de produches fotoquimics, que produson las colors rojas e brunas vistas dins los imatges de Jupitèr.

Dins de regions pichonas, ont la conveccion es especialament fòrta, los corrents d’ennaut pòdon èsser pro rapids per formar de glaç d’ammoniac fresc, e de talas regions son estadas vistas de còps per de naus espacialas coma Galileo de la NASA, e mai recentament per Juno, tanben de la NASA, ont qualques pichonas nívols blancas nautas son estadas vistas, projectant lors ombras sus la cobèrta de nívols principala dejós. (Legissètz la seguida).

Aqueste article es publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l'article entièr aicí.