Cada 16 de març, al pè del castèl de Montsegur, l’atmosfèra es cargada d’istòria e de memòria. En aquel luòc emblematic de l’istòria d’Occitània, de desenats de personas s’amassan per commemorar la fin tragica de mai de 200 catars que, en 1244, preferiguèron de morir cremats puslèu que de renonciar a lor fe. Entre discorses e cants, la ceremonia recòrda una de las paginas mai escuras de la crosada contra los albigeses, e servís per revendicar la resisténcia culturala e esperitala d’Occitània.

Dimenge passat, un pauc mai d’una centena de personas s’amassèron a l’entorn de l’estala del Prat dels Cremats. Amb una temperatura de solament quatre grases, l’aire glaçat se fasiá ressentir, mas lo cèl ensolelhat balhava a l’eveniment una claror benvolenta, coma se la natura ela meteissa volguèsse illuminar la memòria dels eveniments òrres que se produguèron aquí, exactament 781 ans de per abans.

L’eveniment comencèt un pauc après 11 oras del matin amb l’interpretacion del Boièr per la corala polifonica Los Mascles al còr de Tolosa. Puèi, los discorses portèron sus la memòria istorica e la necessitat de la manténer viva. Foguèt ramentat que l’intolerància e lo fanatisme menan a una uniformitat impausada, e que Montsegur es, encara uèi, un crit de libertat. Los discorses tanben establiguèron de parallèlas amb de conflictes actuals, mençonant la situacion en Ucraïna e en Palestina, e mostrant que la guèrra e la resisténcia coneisson pas lo passatge del temps. Conven de notar que totes los discorses se prononcièron en occitan, malgrat que d’unes foguèsson acompanhats de lor traduccion francesa. Foguèt pas lo cas de l’intervencion de la presidenta de l’Institut d’Estudis Occitans d’Arièja, Annia Wolf, que foguèt entièrament en occitan e revendiquèt la lenga coma part essenciala de l’identitat e de la memòria collectiva.

D’autre caire, i aguèt tanben un espaci per la polemica, quand una autra intervencion, tanben en occitan, critiquèt fermament la recenta decision del conselh departamental d’Aude de remplaçar la denominacion de “Castèls Catars” per la de “Fortalesas reialas de Lengadòc”. Aquela intervencion finiguèt amb un apèl a la mobilizacion per evitar qu’aquela temptativa esfacèsse las particularitats de l’istòria occitana.

Quand l’eveniment tocava a sa fin, se legiguèt los noms coneguts de las personas que foguèron cremadas aquel matin del 16 de març de 1244. Un moment esmovent de memòria. Lors noms foguèron legits en francés, pasmens. Cresèm pas que i aguèsse gaire de personas, quitament cap, amb de noms coma Jean o Étienne dins lo País d’Òlmes del sègle XIII.

Amb un cèl que començava de s’escuresir, l’eveniment s’acabèt per l’interpretacion de l’imne nacional Se Canta.