Lo president dels Estats Units, Donald Trump, lança una nòva ofensiva dins son plan per “liberar America” de çò que considèra coma de tractaments comercials injustes. Entre las nòvas mesuras, Trump impausa una tièra de tarifas doanièras especialament nautas e mai ataca una lei lingüistica luènh dels centres economics mondials: la lei que protegís lo francés en Quebèc.

Dins un rapòrt publicat diluns passat, l’Ofici del representant comercial dels Estats Units cataloguèt la Lei 96 de Quebèc coma una “barrièra tecnica al comèrci”. Aquesta lei, qu’a per tòca de refortir la preséncia del francés dins la societat quebequesa, obliga las entrepresas, a partir del 1r de junh, de traduire en francés totes los elements generics o descriptius suls embalatges de lors produches, inclusas las marcas.

Segon lo govèrn estatsunidenc, aquela exigéncia afècta las marcas enregistradas d’entrepresas estatunidencas e compromet lors visibilitat e coeréncia comerciala.

Quebèc refusa de plegar

La reaccion del govèrn quebequés foguèt immediata. Lo primièr ministre de Quebèc, François Legault, en viatge economic a Hannover (Alemanha), declarèt a la premsa canadenca: “Podèm negociar sus l’alumini, mas jamai non abandonarem lo francés. Es pas negociable.”

A Quebèc, la capitala de la província, lo ministre de la lenga francesa, Jean-François Roberge, defendèt tanben la posicion de son país: “Es completament normal que l’unic estat francofòn d’America del Nòrd defenda sa lenga”, çò afortiguèt.

Roberge recordèt en mai d’aquò que los Estats Units avián recentament signat un decret que proclama l’anglés coma lenga oficiala e comuna del país. “Per tant, devon comprene qu’un estat del nòrd faga parièr amb lo francés.”

Un conflicte lingüistic dins un encastre economic

La reforma lingüistica de Quebèc, adoptada en 2022, s’aplica progressivament amb l’objectiu de revirar lo declin del francés, en particular dins las zonas urbanas coma la de l’aglomeracion de Montréal, ont l’anglés es a progressar.

Lo govèrn precedent del president Joe Biden aviá ja exprimida son inquietud sul tèxt fa un an, mas fins ara l’aviá pas oficialament considerat coma un obstacle al comèrci. Amb la virada isolacionista e ultranacionalista de Trump, lo dorsièr lingüistic quebequés es ara una autra de las tensions diplomaticoeconomicas entre los dos païses del nòrd d’America.

En Quebèc, lo francés es la sola lenga oficiala, malgrat la dobla oficialitat de l’anglés e del francés en Canadà, e cap de las onze lengas autoctònas de la província majoritàriament francofòna i es pas oficiala.