Nos a quitats lo papa Francés, lo primièr latinoamerican a dirigir lo Vatican. Dins son pontificat a promogut un renovelament prigond de la glèisa catolica: a combatut los abuses sexuals, defendut los dreches dels paures, dels migrants e de las minoritats, a promogut una glèisa mai inclusiva e afortit lo ròtle de las femnas. Amb un estil de vida austèr e un discors critic del capitalisme e del colonialisme, a ganhat d’admiraires pertot mas tanben d’enemics influents dins e fòra del Vatican.

Lo papa Francés es defuntat aqueste diluns de Pascas, 21 d’abril de 2025, a 88 ans dins sa residéncia de l’ostal de Santa Marta al Vatican. Francés nos a quitats just un jorn après sa darrièra aparicion publica pendent la benediccion Urbi et Orbi. Sa mòrt met lo ponch final a un pontificat de 12 ans marcat pel desir de transformar la glèisa catolica e de la sarrar dels mai paures, desfavorits e perseguits.

Lo cardinal Kevin Farrell, camarlenc de la Cambra Apostolica, a anonciat lo decès del Sobeiran Pontife a 9h45 amb aquelas paraulas: “Cars fraires e sòrres, amb una pena prigonda devi anonciar la mòrt de nòstre sant paire Francés. A 7h35 aqueste matin, l’evesque de Roma es tornat a l’ostal del Paire”. La novèla arriba après que lo Papa aguèt recentament superat una pneumonia bilaterala grèva que lo mantenguèt espitalizat pendent 38 jorns.

Ièr aviá fach una crida fòrta per arrestar lo masèl de Gaza

Dins sa darrièra aparicion publica, ièr dimenge de Pascas, Francés susprenguèt los fidèls en se presentant sul balcon de la basilica de sant Pèire, e puèi se passegèt dins la papamobil per saludar lo mond presents sus la plaça pendent gaireben 15 minutas. Pasmens, presidiguèt pas la messa de Pascas pr’amor dels conselhs medicals.

Dins son darrièr messatge, lo cap de la glèisa catolica faguèt una crida fòrta per arrestar lo conflicte en Gaza: “Fau una crida a las partidas en guèrra: declaratz una altafuòc, liberatz los ostatges e venètz a l’ajuda d’un pòble afamat qu’aspira a un futur de patz”. Descriguèt tanplan la situacion a Gaza de “dramatica e deplorabla”.

Un pontificat de renovelament e de proximitat

Lo papa Francés, nascut Jorge Mario Bergoglio a Buenos Aires, es lo primièr jesuïta e lo primièr american a èsser elegit papa. Conegut per son estil de vida austèr e sa consciéncia sociala fòrta, a promogut una transformacion prigonda de la glèisa catolica. A combatut los abuses sexuals dins l’institucion, a defendut los dreches dels migrants, dels paures e de la comunautat LGBTIQ+, e a ensajat d’espandir lo ròtle de las femnas dins l’estructura eclesiastica. A tanben criticat durament lo capitalisme salvatge, lo consumisme, lo cambiament climatic e l’eiretatge colonial de la Glèisa. Son esperit reformista a  recebut fòrça sostens, mas tanben una oposicion ferotja, mai que mai dels sectors mai conservators dins e fòra del Vatican.

De funeralhas austèras

Francés a daissat d’instruccions per simplificar sas funeralhas. Sa volontat per sos adieus es la “d’exprimir la fe de la Glèisa dins lo còrs ressuscitat de Crist” e non pas sus la figura d’un “poderós d’aqueste Mond”, çò rapòrta Vatican News.