Actualitats
Contunha la lucha contra la restanca brasilièra de Belo Monte
Dins lo còr de l’Amazonia brasilièra, Belo Monte vendrà lèu la tresena restanca mai granda del Mond. Aquela construccion faraonica emplega mai de 15 000 salariats que trabalhan pendent tota la jornada, 24 oras sus 24. Lèu inondaràn 500 km2 de la selva amazoniana e 16 000 personas seràn expulsadas de lors ostals, dont la majoritat son indigènas. La polemica es pas solament environamentala mas sustot umana. Lo còst de la restanca es d’aperaquí 9 miliards d’èuros. Ça que la las òbras avançan inexorablament.
La constitucion brasilièra prevei que los pòbles indigènas sián consultats abans de començar d’òbras coma aquesta, mas se faguèt pas. Lo malcontentament creis de mai en mai. La sola alternativa que l’entrepresa constructritz prepausa als indigènas es d’aver un pichon ostal dins la banlèga d’Altamira, una vila de qualques 100 000 abitants al nòrd de Brasil. Un luòc que lor conven pas gaire als indigènas que vòlon viure dins lor país.
A l’ora d’ara an ocupat de tèrras per retardar las òbras. En un an an ocupat tres còps la restanca. Lor revendicacion es encara de negociar amb lo govèrn brasilièr una consulta per que los indigènas que vivon sus las ribas del flume Xingu vòten. Cal dire que çò que demandan es que se complisca las leis de Brasil.
Ça que la dins totas las ocasions son estats fòrabandits per de soldats armats, del temps que lo govèrn brasilièr los vòl quitament pas escotar.
Los indigènas an lo sosten del movement Xingu Vivo (Xingu viu), mas los activistas del movement ecologista son sovent enseguits judiciàriament, e òm i seguís las acusacions de l’entrepresa Norte Energia que bastís la restanca. Xingu Vivo denóncia la manca d’una analisi d’impacte environamental e la manca d’avaloracions de las consequéncias de l’emplenament del lac de restanca.
Los cercaires de l’Instituto Socioambiental (ISA) concluguèron çò meteis que los ecologistas. Se negarà un airal de 500 km2 de bòsc, çò que modificarà fòrça los fluxes idrics, e al delà de la restanca lo flume vendrà un petit rivet; aquò o denonciava Marcelo Salazar, lo director regional de l’ISA a Altamira.
Lo govèrn federal brasilièr a encara un autre trabuc. Las autoritats de l’estat de Pará son dins una lucha legala per que se respècte cèrtas condicions, mai que mai la reabilitacion de las zònas degradadas.
Al delà de tot aquò, lo problèma social ven fòrça grèu per la vila d’Altamira. La populacion locala a passat de 50 000 abitants a 160 000, pr’amor de totes los emplecs que dirèctament o indirèctament a generat la construccion de l’enòrma restanca. S’es pas previst res per emplegar tot aquel mond quand la restanca serà bastida. Cal dire que la creissença subta d’Altamira a ja provocat una aumentacion d’assassinats, prostitucion e trafec de drògas.
Lo cap Raoni, del pòble indigèna de Xingu, a lançat una peticion en linha ont remembra que la lucha es pas solament per son pòble mas per l’avenir de la planeta.
Belo Monte deu generar 10% de l’electricitat de Brasil en 2020. Dins dos ans poirián començar de virar las primièras turbinas.
Articles relacionats
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
non se pot fisar entierament au TDF que per de rasons apologeticas a tendéncia a acumular de vocables lo mai possible per revirar un mot provençau, sensa ne balhar lo sens exacte. per comparar transcrivi l'acepcion d'Honnorat restanca : arrêt, digue, tout ce qui empêche l'eau de couler; un pauc pus bas autra restanca ambe la traducion seguenta : barre pour fermer une porte v. tanca arrêt pour la pâte, en terme de boulanger. manca lo sens força comun de "faissa, bancau, bancada " : terrasse. Mistral qu'a copiat Honnorat mete le mot dins l'ordre : barrage, digue, écluse, coma s'aguèsson la meteissa acepcion e oblida restanca terrasse, lo mot lo pus espandit aici. per revirar lo neologisme retenue collinaire lo mot restanca d'aiga me pareis apropriat, comprés de totis, en cambi restanca per barratge , non ! e reservèm resclausa o resclauvo per leis vieilhas restancas d'aiga en amont dei molins e bien dins lei canaus, coma aqueu dau Miegjorn. barrage, resclausa, restanca d'aiga e levada per "digue" e la restanca, o bancau onte lo muret restanca la tèrra que leis auratges tirassariàn
"Restanca" (mot atestat dins lo TDF) o "barratge", çò essenciau es de veire que gràcias a Jornalet podèm parlar d'actualitat internacionala en occitan sus internet! Òsca!
mea cumpa ! mon comentari es estat fach a doas oras dau matin, dins lei neblas de l'iinsomnia senila qu'aviàu mau legit l'article. vesi que lo tèma en mai deis indians, es un barratge/: mai aqui, parier, contunhi de reguitnar (reguinhar). lo barratge de Serra-Ponçon es pas una marrida restanca d'aiga o un barquiu, es un pantà en català que fai una diféncia entre una resclosa e un pantà. Perqué nautres la fariam pas ? en occitan provençau, barrar es sinonima de tancar, serrar e e lo mot barratge normau.
qu'eis aquo mai aqueu pataqués ? una restanca ei pas una reserva. significa aici en provença 1°tot ço qu'empacha l'aiga de s'escolar sinonime de resclausa 2° tot co qu'empacha la tèrra d'èstre tirassada per la pluèia sin. bancau, bancada, faissa 3° una barra , una tanca per tancar la porta; lo mot reserva ven de reservar gardar quauquaren per l'avenir, per un autre usatge, per lo ,preservar . Conven doncas per leis indians e vagues pas cercar miegjorn a doas oras !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari