Divendres 21 de setembre, lo president de l’aglomeracion de Montpelhièr, Jean-Pierre Moure, un dels candidats a la primària del Partit Socialista per la comuna de Montpelhièr, aviá convidadas las associacions occitanistas per una discussion amb certans elegits e de mond de la cultura e de l’ensenhament a la Mediatèca Centrala Emili Zola, en dobertura de la manifestacion Vendemiaires. Una sala comola de mond.
 
Après la representacion d’una partida de L’Estanquet per lo Teatre La Rampa-Tiò, lo debat comencèt e durèt doas oras, amb d’intervencions de la sala e de la tribuna, compausada per de representants de las regions Lengadòc-Rosselhon e Miègjorn-Pirenèus, la vila de Montpelhièr, la vila de Tolosa, lo CRÈO Lengadòc, las Calandretas, la companhiá de teatre la Rampa-Tiò, lo Pen Club de Lenga d’Òc e l’agéncia artistica Sirventés. Lo debat foguèt animat per Brunon Cecilion, de Ràdio Lenga d’Òc.
 
Quina plaça per l’occitan dins l’aglomeracion de Montpelhièr? Quina plaça dins la vida publica per la lenga escricha e ausida? Quora se farà lo tramvai en occitan? Cossí aumentar lo nombre d’estudiants a l’universitat, que sufís pas a l’ora d’ara, per respondre a las ofèrtas d’emplec? De notar tanben que l’Universitat de Montpelhièr, coma totas las de França, patís la crisi e que las filièras qu’an pas pro d’estudiants son fragilizadas. De que se fai possible a Calandreta per faire viure la lenga amb una pedagogia diferenta?
 
De qu’es possible dins las escòlas publicas que tròp sovent lo public lengadocian en general, montpelhierenc en particular —e mai los jornalistas e elegits— es completament ignorant de las possibilitats legalas d’aprene l’occitan a l’escòla publica? La presidenta del CRÈO insistiguèt sus aquò: es anormal que dins tota l’aglomeracion de Montpelhièr las familhas ajan pas la causida, se vòlon un ensenhament de l’occitan bilingüe, de l’aver dins las escòlas publicas, aquí ont son la majoritat dels enfants e ont es donc la possibilitat mai granda de desvolopament. Un desvolopament de la transmission escolara que cal per contrastar la pèrda de transmission familiala, un desvolopament que cal per assegurar un public a la cultura viva: cançon, teatre, literatura.
 
L’escrivan Joan-Frederic Brun faguèt part de son optimisme: segon el, un public nòu es a nàisser, e mai se los locutors naturals morisson. D’escriveires nòus tanben, coma Maëlle Dupon.
 
Vaquí, a la lèsta, qualques unes dels ponches que montèron d’un debat ric, que la sala i prenguèt part. Rai, los dos principals elegits quitèron la sala un còp qu’aguèron parlat... Mas lo public present espèra plan que, abans de partir, aguèsson plan escotat Magalí Blenet e Estève Cròs que presentèron las politicas e las accions menadas a Tolosa e dins la region Miègjorn-Pirenèus.
 
Los representants associatius presents saupràn tornar rescontrar sos elegits per esperlongar lo debat e demandar ont ne son las promessas fachas: estudiar la fasabilitat del tramvai en occitan e aumentar la plaça de l’occitan per carrièras, sens parlar de las borsas que los estudiants de nòstra region que vòlon ensenhar l’occitan (a Calandreta o dins lo public) i an pas drech, al contrari de çò que se fai en Miègjorn-Pirenèus o Aquitània...
 
 
 
 
M.J. Verny, Melania Laupies