De Fèlix Magne sabèm pas res. L’editor nos balha pas la mendre notícia sus l’autor. Nimai per cercar sus Internet se trapa pas enluòc de Magne que pòrte lo prenom de Fèlix V. Sus la telaranha s’i estaloira quitament una tièra de Magne celèbres. Dins aquesta trobaretz de correires ciclistas, de politicians, d’arquitèctes, de rubiaires, e causas autras... Mas pas d’escrivan o d’istorian que pòrte lo polit prenom de Fèlix V.
 
Alavetz, quin èra aquel desconegut de redigiguèt l’obratge? Lo mistèri demorarà encara per un temps dins las nèblas de l’ignorància collectiva. La causa es d’ont mai curiosa que per escapar actualament als motors de recèrca cal vertadièrament èsser demorat un escur demest los escurs.
 
Lo libre, al rebat de son autor, es tanben estranh. Es particular per çò qu’es ni un libre d’istòria, nimai un roman istoric. Pasmens, ne poiriá èsser un que de còps l’autor s’adreiça dirèctament a l’eroïna. Sovent en li rebrembant quicòm o en li pausant una question. Coma se l’aviá còsta el. Es curiós aquel biais de far. Es quitament embestiant pel legeire que, tot còp e del còp, sap pas mai de quin uèlh legir: lo que li servís per la literatura, o lo qu’utiliza pels ensages? Lo retrach de la dobla reina es fach pro paurament. L’autor a una simpatia evidenta per Alienòr d’Aquitània, mas me sembla que la sap pas servir o que la servís plan mal.
 
Lo tròbi atanben plan indulgent amb Loís VII de França, lo primièr marit d’Alienòr. L’es tornar amb Enric lo Segond, rei d’Anglatèrra; lo segond marit de la duquessa-reina. Me demandi se, malgrat los esfòrces que fa, Fèlix Magne es pas estat un bocinèl misogin. Pr’aquò, a d’unes passatges, prèsta a la reina de sentiments femenins nòbles que la grandisson. Ne fa lo retrach d’una femna volontària, viva e edonista dins sa joventut. Gaireben tant epicuriana coma o podiá èsser son grandpaire Guilhèm IX d’Aquitània. Los cocuts fan pas d’agaças, nos ditz l’autor; e mai s’o vira pas atal. A rason de notar que la duquessa Alienòr se daissava pas far. Èra al cap d’un principat plan mai poderós que lo pichon Reialme de França. Atanben, coma sobeirana, se daissava pas dictar sa politica. Èra aimada del pòble aquitan. O serà fins a sa mòrt, malgrat las enganas e los trabucs que faltaràn pas per l’entrepachar tot al long de sa vida. Cal pas jamai pèrdre de vista la longevitat de sa carrièra politica que durèt quasi setanta ans.
 
A certans moments Fèlix Magne romança a fum. A d’autres, fa pas qu’enumerar de datas a la lèsta; coma se voliá a tot pèrdre passar a çò que l’interèssa lo mai dins la biografia d’Alienòr. Al final, sovent lo legeire a de mal per lo seguir. Aürosament avèm totes qualquas amiras tocant la vida del personatge, çò que nos permet de li téner pè. Mas aquò se fa pas totjorn sens cercar ont nos vòl menar.
 
Fèlix Magne reconeis a l’epòca la superioritat de la civilizacion occitana sus la civilizacion francesa. “Aqueste poèma de Dickenson es, en realitat, un dels testimoniatges de l’ostilitat que la reina aquitana n’èra victima de la part dels anglonormands. Mai encara qu’en Isla de França, son temperament occitan e sa civilitat galloromana se trucava a certanas naturas rustas, duras e barbaras, segon çò que disián los escrivans peitavins”. Sovent cita los trobadors, e los cita dins nòstra lenga. E mai se li arriba tanben de balhar de tèxtes dins lor version francesa sens dire que son de reviradas de l’occitan. L’autor, aquò’s solide, manca de rigor. Auriá pogut far l’esfòrç de los balhar dins la lenga originala, compte tengut qu’aviá a posita lo libre de Rainoard que las veniá de publicar. D’alhors, inclutz l’obratge de l’erudit dins la bibliografia que balha en fin de volum.
 
Mas Fèlix Magne, èra un òme frescament assimilat a la cultura franchimanda. Èra passat a la molineta del nacionalisme tricolor coma i sièm totes passats. A prepaus del fach que la duquessa d’Aquitània prestèt omenatge al rei de França per son ducat, l’autor escriu: “Atal, a la fin de sa vida, Alienòr s’onora d’èsser feudatària del realme dels liris, e se ganha atal, malgrat son divòrci, sa plaça dins l’istòria de França”. E mai es vertat qu’a Fèlix Magne li agrada mai de la véser reina de França que non pas reina d’Angletèrra. Tot aquò pudís l’encloscatge recent del que ne vòl far mai que çò que li es demandat. Los novèls convertits, aquò se sap ben pro, son los pus fanatics. “Pus francista que ieu, ne crèbas!”
 
Aqueste libre de Fèlix Magne es plan piètre a costat de l’Aliénor d’Aquitaine de Regina Pernoud. L’obratge de l’istoriana, plan solide, es mai scientific e tengut. Es subretot mai recent. Es tanben pus complet. Fa mai de 360 paginas. Se ne volètz aprene mai sus la biografia de la reina occitana de França e d’Anglatèrra, es lo libre de Regina Pernaud que vos recomandi. D’ont mai qu’es plan escrich e agradiu a legir. D’aver mai cavat dins los documents, aquò li permet de dintrar dins qualques detalhs qu’èran pas en possession de Fèlix Magne.
 
Francament, d’aver pas sabut causir entre l’istòria e lo roman istoric, lo libre s’aplatussa e s’enfanga dins lo res. Porgís pas res d’interessant. Benlèu qu’aquí la causida de l’editor es pas estada tan judiciosa qu’aquò. Damatge.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
 
_____
MAGNE, Felix. La reine Aliénor. Edicions Pyrémonde, 2012. 172 paginas.