Es l’istòria d’una psicòsi, la d’un tipe que vòl netejar Tolosa de totes sos marginals. Dit atal òm poiriá pensar que Raimond Guiraud s’es pas traucat la palhassa per se trapar un scenari a son roman. Òm poiriá quitament dire que l’idèa es ja estada cavada, a mai prigondament, per d’autres (bravament pel cinèma). Mas justament, sièm aquí dins lo monde de Raimond Guiraud e de son famós Comissari Casal, un monde vertadièrament especial, unic e original. Un monde ont las causas viran e reviran e cent a l’ora e “a la Casal”. Los qu’an legit los primièrs libres de l’autor sabon la dinamica de sa pròsa, la finesa de son umor e de son esperit. Sabon tanben l’ardidesa e l’aisidesa de son escritura que raja vertadièrament coma çò que i a de mai melicós dins la lenga nòstra.
 
La lenga de Raimond Guiraud, parlem-ne! Es una lenga clara, neta e precisa coma la que se pòt ausir sul mercat de Puèglaurenç un dimècres de fièra o dins los cafès de Roergue aprèp un concors de quilhas. Un occitan popular qu’acabarai pas jamai de lausenjar, tan sembla lo qu’ai sempre ausit e lo que sempre prèsi ausir. Es tanben l’occitan que parli cada jorn en familha.
 
Aquò’s aquò l’estil inimitable de Raimond Guiraud e de sos personatges: una parladura dirècta e un pauc verda, quand ne vira, per veïcular una filosofia de bon sens. Una filosofia que carreja a bèlas ondadas l’èime occitan. Las scènas son descrichas menimosament, amb lo pensament del detalh. L’autor sembla d’aver passat sa vida dins la polícia, e benlèu ben dins la polícia scientifica. Çò qu’es pas lo cas segon los elements biografics que ne dispausam.
 
Mai que totes los autres, los romans policièrs de Raimond Guiraud poirián servir de scenaris a una eventuala produccion cinematografica occitana. Los dialògs son meravilhoses de simplicitat e de justesa tant l’autor coneis plan la societat dins la quala fa evoluir sos personatges. Totes los autors de romans policièrs son en general de monde en presa amb la societat dins la quala vivon, es tanben vertat per Raimond Guiraud que trabalha son escritura en perfièch sociològ. Res li escapa pas dels travèrses e de las tissas de sos contemporanèus. Se n’amusa e no’n regala. Avèm aquí una literatura populara de tria que s’ameritariá un public plan mai alargat que çò qu’es pel moment. Nos demòra pas mai qu’a esperar una industria del cinèma occitan.
 
Que siá de negra nuèit o a la raja del solelh, sièm d’aise dins la Tolosa que nos prepausa l’autor. La metropòli a pas cap de secret per el, e los tolzans auràn plaser de se reconéisser dins la descripcion dels barris de lor ciutat. Los personatges van en venon entre Sant Çubran, los Minims, Matabuòu, Bonafé, etc. Jos la pluma de Raimond Guiraud Tolosa vendriá mitica se ja l’èra pas. Dins aqueste libre la tension psicologica nos ven embelinar a mesura qu’avançam dins la narracion. A culhierons pichons, Raimond Guiraud capita a estillar, a cò del legeire, l’ànsia que puja fins a la casuda de l’istòria. Se pòt dire que Raimond Guiraud mena son afar de man de mèstre. D’ont mai va e d’ont mai aproficham del mestièr de l’autor dins l’escalcida de sos romans negres.
 
Tanlèu rabatudas las tampas del libre, nos atriga ja d’aver lo “Guiraud” venent dins las mans. Me demandi s’aquel autor es pas en passa de venir un fenomèn de popularitat dins la literatura occitana? S’es pas encara lo cas, pensi que s’ameritariá d’o devenir. A dire de virar las paginas de sas òbras, me’n lequi los dets. Per planes costats me fa pensar a Gui Vialar, qu’a partir de Castras, nos gratifiquèt, el tanben, de mantunes romans policièrs.
 
Pòdi pas acabar la presentacion d’aqueste libre sens regretar, ça que la, qualquas incoeréncias dins la grafia de nòstra lenga nacionala. L’òbra de Raimond Guiraud, un dels melhors autors occitans de romans negres —tornem z-o dire— s’ameritava una melhora atencion dins l’edicion de sas òbras. Mas aquí lo problèma ven pas tant de l’editor que de las qualquas institucions que tòcan d’argent public per se trachar de la normalizacion de la lenga nòstra. Ont son los correctors de l’IEO, del Congrès Permanent de la Lenga Occitana, l’Institut Occitan? Òm pòt pas demandar als escrivans d’o far tot.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
 
_____
GUIRAUD, Raimon. Lo Netejaire. Edicions Princi-Negre, 2002. 180 paginas.