Divendres passat fasiá trenta ans de l’invasion estatsunidenca de l’illa de Grenada, decretada pel president Ronald Reagan contra lo govèrn socialista e pròcuban que s’i establiguèt en 1979, refortit amb un còp d’estat d’ultraesquèrra. L’invasion se debanèt amb l’oposicion de l’ÒNU e de la reina Elisabeta II^a, cap d’estat de l’illa. De milièrs de soldats ocupèron la Petita Antilha de 340 quilomètres cairats e qualques 100 000 abitants, dont la majoritat son descendents d’esclaus africans. Los caps comunistas foguèron detenguts.
 
 
Colònia francesa e britanica
 
Abitada pel pòble carib, Grenada vegèt arribar Cristòl Colomb en 1498 e el la nomenèt Concepcion. Mas es pas abans lo sègle XVII que i emigrèt una populacion europèa, quand s’i establiguèron los primièrs colons franceses, que i menèron d’esclaus negres per las plantacions de cana de sucre. Al sègle XVIII, Grenada passèt de las mans francesas a las mans anglesas qualques còps, fins que lo Tractat de Versalhas de 1783 la cediguèt definitivament als britanics. Dins lo periòde colonial, pendent lo sègle XIX, la produccion de cacau desplacèt la del sucre.
 
 
Govèrn socialista
 
En 1967, en plena epòca de descolonizacions, lo Reialme Unit concediguèt a l’illa una granda autonomia, que se completèt amb l’independéncia totala en febrièr de 1974. Lo laborista Eric Gairy venguèt lo primièr cap del govèrn de la nòva democracia, mas son autoritarisme menèt al poder lo carismatic socialista Maurice Bishop, del New Jewel Movement, e aqueste impausèt un govèrn revolucionari pròche de la Cuba de Fidel Castro, çò que chepiquèt los Estats Units. Los USA, de fach, aprofechèron un nòu còp d’estat contra Bishop, venent del sector mai ultraesquerrista del New Jewel Movement, en 1983, per intervenir contra aquel nòu govèrn militar menat pels comunistas.
 
 
L’invasion estatsunidenca
 
Solament sièis jorns après lo còp d’estat del General Hudson Austin, e de paur que l’aprochament de Grenada amb Cuba foguèsse encara mai important e que s’estendèsse a d’autres païses de la Cariba, una coalicion militara (Urgent Fury) envasiguèt l’illa: 7000 soldats dels Estats Units e 300 soldats dels païses de l’Organizacion dels Estats de la Cariba Orientala ataquèron los 1200 soldats de l’illa, assistits per 800 trabalhadors cubans e qualques instructors sovietics.
 
Oficialament, lo president dels Estats Units, Ronald Reagan, aviá fach l’atac per assegurar l’integritat de qualques estudiants estatsunidencs qu’èran dins l’illa. Mas amb aquel pretètxt i aviá l’intencion d’evitar l’establiment d’un nòu país comunista dins la Cariba. Malgrat las protèstas de l’ÒNU e d’Elisabeta II^a (cap d’estat de Grenada, que fasiá partida del Commonwealth), Austin foguèt arrestat amb los executors de Bishop e se restabliguèt la constitucion de 1974. A las eleccions, un an après l’invasion, en 1984, s’impausèt lo New National Party, un movement centrista e pròestatsunidenc.