Aqueste dimars de nuèit, a Workington, al ras de las termièras d’Escòcia, los Còrs Braves (amb sos dos talonaires estampilhats Dracs catalans: l’ancian Ben Fisher e l’actual Ian Henderson) l’agèron efectivament brave lo còr fàcia a Tònga: los escoceses menèron 20-4 a la pausa, se faguèron despassar 20-24, tornèron prene l’avantatge 26-24 a cinc minutas de la fin. La partida s’acabèt sus una pauma tongana tombada sus la linha escocesa a la còrna!
 
Uèi, dimècres 30, a Bristol, l’afrontament entre los Estats Units e las Illas Cook (del capitani Drac Zeb Taia e del dobertura tolzan Jonathan Ford) serà a l’aficha e metrà un tèrme al primièr torn. Deman, dijòus, serà un jorn sens partida, un jorn magre!
 
Alara, vos vau parlar de literatura. E òc, al moment ont se debana aquesta Copa del Monde de rugbi de XIII (es pas un azard), l’IEO-Vendémias publica lo libre (160 p., bilingüe occitan-francés) del provençal Frederic Vouland: La Partida Clandestina / Le Match clandestin. La signatura del libre se farà deman dijòus 31 d’octòbre, a 6 oras del vèspre, dins lo Cafè de l’Orient (lo cafè del Patric Entat), Plaça dei Cafès, a Sant Savornin d’Avinhon. Un brave rendètz-vos a la velha del França-Nòva Zelanda d’Avinhon!
 
Dins aqueste roman de 160 paginas (80 en occitan, 80 en francés), l’autor torna a Cavalhon en 1943. Lo XIII es interdit, mas unes joves se recampan per jogar. Los alemands, en cèrca de man d’òbra per l’STO, arrèstan la partida:
 
“Balon dins mei pès a la sortida de la mesclanha, l’agante! Lo mieg de mesclanha! M’espèra a senèstra, alora vau a drecha còntra lo paquet… Mon vis-a-vis m’espèra, lo rafute e lo rafut me balha l’alen dau demarratge… Ai fach un plantier! Es lo trauc, la mala, la fuga, la valisa dins un trauc d’agulha, ai pres l’arrèire de velocitat, mai l’alier reven… Jògue au rugbi… Enfin! Jògue au rugbi… La linha es aquí, marcada amb de sabla. Vese qu’ela e lo temps s’esperlònga, s’esperlònga… Lo tròbe pas lòng e ma memòria coma una esponga l’absorbís en entier… E la linha sempre mai pròcha… Aquí… Sente un vague bacèu… Tròp tard, ai plonjat… Lo balon es sota ieu… De crits! Assai! Assai! Ai marcat… M’aubore… M’embraçan… Ai marcat! Ai marcat! E sorgisson d’alemands entre lei sebissas e lei vaquí que nos enceuclan! Armats, nerviós, lèsts a tuar! La Gestapo, lei cirats negres… Pantaie… Ailàs non! E lei vaquí que japan en nos avançant dessús…”
 
L’eròi s’enfugís cap a Anglatèrra amb Antonin, rescontrat a Lesinhan. Long del camin, sas pensadas venon un cant pel rugbi de XIII: lo XIII e los trobadors, Mistral entraïnaire, lo XIII e lo teatre, lo XIII e lo jazz, lo XIII e la premsa, cun sant pel rugbi, retrach de l’arbitre, los jogaires... Enfins, tot çò que fa que dempuèi qu’una pauma vira ovala, del mainatge de l’escòla de XIII a Sonny Bill Williams, lo rugbi es pas solament un espòrt mas un biais de viure e un grand ligam social e cultural amb l’enjòc popular del XIII, nascut cò dels carbonièrs e del obrièrs del nòrd d’Anglatèrra e adoptat en cò nòstre o dins las lonhdanas illas del Pacific (?) (mas probable, malgrat l’anacronisme evident, qu’es l’albigés La Peirosa que lor i menèt aquel jòc?).
 
En cobèrta del libre es una fotografia del Max Rousié, l’idòla de l’eròi del roman:
 
“I aguèt una granda partida en Lion, alora ère anat en Lion, a bicicleta, partiguère la velha per 200 quilomètres en de païsatges que sabiáu pas, e a còntravent! Aqueu jorn d’aquí, veguère Max Rousié! Resplendissent coma jamai, a ne’n tuar lo vèrbe… A ne’n tuar lei fòtos… L’estadi èra qu’un crit! Vai picar? Non! Una esquiva… E de qué i pren de s’anar embarrar? E sorgissiá la passa miraclanta! Son dos còntra eu! Aquí pòu ren faire! E zo! Finta de còrs a l’esbrofe! Intercepcion! A tuar lo pantais per devenir lo solet pantais…”
 
Per comandar lo libre: Institut d’Estudis Occitans-Aude BP 105 11022-Carcassona Cedex per 13 € + 2,50 € (fraisses de mandadís)
 
 
 
 
Alan Roch
 
 
 
 
_____
VOULAND, Frederic. La Partida Clandestina / Le Match clandestin. IEO Vendémias, 2013. 160 paginas.