Aqueste divendres, Sony Bill Williams èra de la partida de la Nòva Zelanda contra los Aucèls de Paradís de Papoa-Nòva Guinèa. Los espectators de Leeds foguèron pas decebuts: l’estela neozelandesa marquèt tres ensags, liberèt un brave dotzenat de balons, ajustèt una passa decisiva...
 
Cal dire que los Negres daissèron pas gaire d’espèr als Jaunes: 40-0 a la pausa. Dins lo segond temps, daissèron venir per ganhar fin finala sus la marca de 56-10. A la darrièra minuta, lo tustaire papó mandèt la pauma de la transformacion de l’ensag sul pal d’esquèrra alara qu’èra en fàcia! La malasòrt del pè torçut se perseguís! En mai de Dion Aiye, lo pilar Mexico es en camin de signar a Caracssona coma remplaçant medical.
 
Aquela desfaita papó confirma la qualificacion dels Blaus pels quarts de finala. La Federacion, aprèp aver dit que Brutus èra comol, precisa ara que s’agís de las plaças setadas en tribuna e que de plaças dreitas demòran per la partida d’aqueste diluns a Perpinhan entre França e Samoa, que demòra decisiva per la determinacion dels quarts. Richard Agar a balhat los 19 noms dels 19 jogaires ont posarà los 17 per la partida: Tèo Fages, Andrew Bentley e Ciril Stacul daissan lor plaça a Guilhèm Barthau, Clint Greenshields e Tòni Gigòt
 
Lo venceire rescontrarà Fiji, l’esquipa batuda aqueste dissabte de vèspre a Hull per Anglatèrra. Los fijians marquèron los primièrs, puèi se vegèron refusar un ensag a la vidèo, e los angleses egalizèron just abans lo retorn als vestiaris: 6-6. Tre la represa, los Blancs recuperavan la pauma e, aprèp dos tenguts, Sam Burgess (òme de la partida) èra darrèr la linha. Los angleses van ajustar quatre autres ensags. Ryan Hall passa en cap dels marcaires de la competicion amb 2 novèls ensags (per un total de 6). Marca finala: 34-12.
 
Aqueste dimenge, a Halifax, la partida Tònga-Itàlia permetrà de designar lo darrèr qualificat pels quarts: Escòcia o Itàlia.
 
 
Quatre mots sus Tònga
 
James Cook desbarquèt sus l’illa en 1773. La Federacion de XIII nasquèt en 1986. Un campionat ramosa d’esquipas de las illas principalas. Tre 1988, l’esquipa nacionala (Mate Ma’a) preniá part a la Copa del Pacific. Tònga joguèt las Copas del Monde de 1995 (amb una desfaita d’un punt fàcia a la Nòva Zelanda: 25-24; e una egalitat amb Papoa-Nòva Guinèa: 28-28), 2000 (victòria contra l’Africa del Sud: 66-18; desfaita a Carcassona, per l’inauguracion de l’estatua de Pipeta, contra França: 28-8; desfaita fàcia als papós: 30-22) e 2008 (victòria contra Irlanda: 22-20; e desfaita contra Samoa: 20-12 en pola; victòria 48-0 contra Escòcia per la 7a plaça).
 
Lo Reialme de Tònga (Pule’anga Fakatu’i’o Tonga) es un estat polinesian que ramosa unas 170 illas. Lo país, membre del Commonwealth e independent dempuèi 1970, compta 120 000 estatjants. Lo regim politic es lo d’una monarquia constitucionala. L’haka de Tònga se ditz lo kailao o sipi tau. Lo tongan es lenga cooficiala del país amb l’anglés. 140 000 personas lo parlan. Son alfabet es de 16 letras: a, e, f, h, i, k, l, m, n, ng, o, p, s, t, u e v. S’i ajusta (coma en samoan) una ‘ qu’indica un còp de glòtis. Los mots son invariables. Las frasas son bastidas sus un format: vèrb puèi subjècte puèi objècte. I a pas gaire d’escrits en tongan: los tèxtes de lei son publicats solament en anglés, los documents oficials son en anglés, la situacion es variabla segon las illas sus la plaça de la lenga autoctòna (de res a l’essencial!). Lo mot tabó ven de Tònga.
 
 
Rebombs de pauma
 
— Los Reis: aqueste dissabte de vèspre, lo conselh general dels Pirenèus Orientals recebiá las doas esquipas al Palais dels Reis de Malhòrca.
 
­— Un tengut jogat al revèrs.
 
 
 
 
Alan Roch