L’èx-agent de la Gàrdia Civila, Jesús Muñecas Aguilar, e l’èx-inspector de la Polícia Nacionala, Juan Antonio González Pacheco, conegut amb l’escais de “Billy el Niño”, compareguèron ièr davant lo jutge, acusats que son de delictes de tortura pendent lo franquisme. Es lo primièr còp que s’es mes en acusacion de responsables de la dictatura franquista per de crimes contra l’umanitat. La jutgessa argentina qu’instrutz lo procès demandèt lor extradicion. E per aquò, lor demandèt de comparéisser lo jutge Pablo Ruz, de l’Audiéncia Nacionala, un tribunal d’excepcion de l’estat espanhòl.
 
Lo jutge demandèt als acusats s’acceptavan d’èsser liurats a Argentina, coma o establís la lei d’extradicion, puèi los daissèt en libertat provisiòria en lor retirar lo passapòrt, per s’assegurar que foguèsson a disposicion de la justícia. Lo procès se pòt alongar qualques setmanas.
 
La jutgessa argentina, María Servini, demandèt lor extradicion en seguida d’una denóncia per omicidi, per privacion illegala de libertat, per torturas e per raubatòri de menors pendent lo franquisme.
 
Juan Antonio González Pacheco, dins sos 67 ans, es reclamat per un delicte de torturas contra 13 personas mentre qu’èran detengudas, entre 1971 e 1975. Foguèt ja mes en causa per l’atemptat terrorista d’extrèma drecha que tuèt 5 personas e ne feriguèt 4, quand tirèron dins un burèu d’avocats a Madrid en cercant de tuar un dirigent sindical comunista. Tanben foguèt mes en causa per aperténer a de grops paramilitars antiterroristas e condemnat per maltractaments, mas beneficièt de la lei d’amnestia de 1977.
 
De son costat, Jesús Muñecas Aguilar, dins sos 77 ans, foguèt condemnat a cinc ans de preson per rebellion militara e expulsat del còrs de la Gàrdia Civila per aver participat al còp d’estat del 23 de febrièr de 1981. Es tanben denonciat per aver torturat Andoni Arrizabalaga, quand èra detengut en un comissariat del Bascoat.
 
Davant las pòrtas de la cort espanhòla, qualques desenats d’acampats demandavan justícia pels crimes del franquisme.
 
 
Las victimas depausan a Buenos Aires
 
Mentretant, a Buenos Aires, contunhan las deposicions de las victimas. Comencèron dimars amb lo testimòni de Merçona Puig, sòrre de Salvador Puig Antich, lo jove idealista executat en març de 1974 pel regim de Franco. L’intencion dels avocats es que, delà las deposicions de las victimas que son anadas en Argentina, s’establisca de nòvas datas per aquelas deposicions per videoconferéncia, car foguèron canceladas. De mai, se contunha de far de denóncias dins los consolats argentins de pertot. Los avocats creson que lèu i aurà mai de meses en causa e d’òrdres de detencion.
 
Lo procediment a evolucionat amb d’avançadas e de reculadas que las victimas atribuisson a las pressions del govèrn espanhòl. Mas l’òrdre de detencion dels torturaires sembla d’aver donat un pauc de vam al procès, e la jutgessa Servini a dich que pensa de contunhar endavant. Ela compta amb l’aprobacion de totas las instàncias judiciàrias argentinas, qu’an sostengut lo procès. “La rason de tot aquò es pas solament que la constitucion argentina establís lo drech a la justícia universala mas, en granda mesura, que mercés a l’accion dels tribunals espanhòls, foguèt possible, fa de temps, de metre fin a l’impunitat en Argentina”, segon çò que declarèt a Vilaweb un dels avocats, l’argentin Carlos Slepoy. “Uèi en Argentina los mainatges estúdian a l’escòla çò que se passèt pendent la dictatura. Se fa d’omenatges, de memorials e d’actes de remembre que se farián pas se s’aguèsse pas mes fin a l’impunitat. E esperam qu’aquò se passarà tanben dins l’estat espanhòl”, çò apondiá Slepoy.
 
Dins l’estat espanhòl s’es pas jamai jutjat los crimes del franquisme, e lo Partit Popular a quitament refusat qualques còps de lo condemnar.