Cyril Renailler, amator de montanha e pireneïsta confimat, es ariegés. Manca d’astre per el, trabalha en França. Coma o ditz dins son prefaci espèra d’èsser mudat “dins son país natal” per poder tornar prene sas escorregudas dins la montanha. Desempuèi plan temps a un sòmi bèl. Far la Nauta Escorreguda Pirenenca. Valent a dire la que travèrsa los Pirenèus de part e part, del País Basc a Catalonha, o lo contrari. Se tracta aquí del GR 10, lo “camin naut”. Per çò qu’existís tanben una version de traversada pel piemont. Sens passar pels acrins e plan mai aisida a realizar.
 
Los qu’an tastat un pauc de montanha sabon qu’aquela mena d’aventura se pòt pas entreprene sol. Seriá dangierós. Lo trajècte se fa gaireben de longa a mai de 2000 mètres d’altitud e an aquela nautor lo temps es cambiadís e imprevesible. Nimai se pòt pas far sol, siaguèsse pas per çò que sus un sendarèl de montanha, per tan degordit que siaguèssem, òm se pòt tanplan tòrcer una cavilha. Cal sempre èsser dos per dire que s’arribava quicòm a l’un, lo segond poguèsse anar quèrre ajuda. Una excursion atal se fa pas a la leugièra. Sembla pas atal, mas quantes an perdut la vida dins los Pirenèus en creguent èsser pus fòrts que la montanha? Ne sabi quicòm, un còp me cugèt arribar.
 
Cyril Renailler a l’astre de trobar lo que cercava en la persona de Pau Debons, un autre occitan d’Arièja. Èran gaireben vesins sens o saber. Aqueste es plan mens jove que son companh, mas a una experiéncia de la montanha e una santat que li permet de partir en tota fisança.
 
Alavetz, los dos complices aprèstan l’escorreguda. Recampan lo material necessari e subretot soscan a qualques punts d’avitalhament en cors de rota. Es evident que pòdon pas partir amb de resèrvas de noiridura per un quarantenat de jorns. D’un autre latz, los punts d’avitalhament suls sendarèls de Nauta Escorreguda Pirenenca son rars e tras que rars. Aquí tanben, tan val preveire per durar. Un còp de mai, se tracta d’una traversada que se pòt pas far sus un còp de caprici o una lunada. Per entreprene tala causa ne cal aver mai que dins los pompilhs. Cal pensar a la logistica. Cyril e Pau fan lo binòmi que conven per partir suls viòls mai nauts del massís.
 
Cyril Renailler agèt l’idèa de téner un quasernet de rota. Cada ser, los trenta quatre sers que durèt l’excursion sens jamai ne mancar un, i consignèt çò que s’èra passat dins la jornada e tanben sas impressions d’afogat de montanha. Es un tèxte escrich a caud. Foguèt gaireben publicat tal coma per l’editor Eric Chaplain. Es, adoncas, un tèxte tras que viu. Una narracion que permet als legeires, per tan pauc qu’agen eles tanben trepat un bricon, de s’identificar als valents marchaires. Es un raconte plen de vitalitat e de sinceritat. De tot biais se pòt pas mentir, ni a son si, nimai als autres, quand òm trèva la montanha. L’escrich es de la simplicitat e de la modèstia que convenon al vertadièr montanhòl.
 
Es un plaser de seguir los dos òmes dins lor peregrinacion suls somalhs dels Pirenèus. Personalament ai fach la partida catalana del GR 10. Me soi completament retrobat dins la descripcion que fa Cyril Renailler de las pujadas al Canigó e al Carlit. Mas tanben dins sas impressions tocant lo debanar d’una escorreguda de mantunes jorns de marcha dins la montanha. Es pas la meteissa causa de partir per la jornada que non pas de partir en autonomia. Lo pes de l’aurisac es pas lo meteis. En autonomia, nòstres dos aventurièrs partissián amb vint o vint e dos quilos de carga. Es exactament lo pes que preni quand ieu partissi. Es a l’encòp lo minimum e lo maximum. Totes los excursionistas fan de biais de prene pas que lo minimum, mas es indispensable d’ensacar “tot” lo minimum per se metre pas en dangièr. Es atal qu’en autonomia los aurisacs fan quasi en permanéncia un vintenat de quilogramas.
 
Mas çò pus interessant es que Cyril Renailler a carrejat dins sos afars un aparelh de fòto. L’òme es fotograf de tria. Sap esperar una auba per prene lo clichat al moment precís ont lo solelh levant va colorar las ròcas sul flanc de la montanha. Aquò balha de remirablas fotografias. D’imatges al rebat de la montanha cambiadissa, totes en nuanças. Cyril Renailler a la paciéncia, mas a tanben lo còp d’uèlh. Cèrca de longa a tirar lo maximum d’emocions de cada situacion. Es atentiu a la natura. E en defòra del mineral, en nauta montanha la natura es escarsa. Atanben los animals, mai que mai los aucèls, son presats del fotograf. Mas s’es ornitològ, es tanben botanista. Amb son obratge, nos fa aprofiechar de sas coneissenças. Quantas i a de fotografias dins l’obratge? Un nombre incalculable. D’unas de plena pagina e d’autras d’un format mai redusit. Lo fons fotografic de l’autor èra talament ric qu’es de racacòr que deguèt far sa seleccion.
 
Un còp de mai cal mercejar la edicions Pyrémonde per lor catalòg plan fornit. Tocant a l’alpinisme, al pireneïsme e a tot çò que pertòca las excursions e las descobèrtas en montanha, traparetz sur lor sit Internet des centenats d’obratges. I trobaretz de racontes d’experiéncias actualas coma aquesta, mas tanben los racontes dels primièrs pireneïstas de la debuta del sègle XXn. Obratges que son demorats agotats pendent de decennis e que d’ara enlà, de mercés a las edicions Pyrémonde, se pòdon tornar legir. Es un vertadièr tresaur de testimoniatges que foguèt tirat de las poscas de las bibliotècas per èsser tornat mes al lum de la vida.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
 
_____
RENAILLER, Cyril. Traversées de Pyrenées. Edicions Pyrémonde, 2008. 126 paginas.