Plan solide se tracta de la seguida cronologica de l’obratge Petita istòria del Comtat de Carcassona qu’agèrem l’astre de vos presentar la setmana passada. Çò que dobtàvem de la lectura de son obratge precedent, se ven confirmar a la lectura d’aqueste: Joan-Pèire Cròs-Mairevièlha fasiá de “compilacion istorica” e pas jamai d’istòria de primièra man. Me pensi que trabalhava amb çò qu’èra ja publicat e çò ja tradusit del latin. A degut furgar dins las bibliotèctas, pas probablament pas pro pregondament per levat de lèbres.
 
Se pel periòde d’abans l’Edat Mejana aviái pas planes elements per jutjar de son trabalh, per contra, tocant l’Edat Mejana occitana, comenci de ne conéisser un tròç. Cal plan precisar al crèdit de l’autor que de son temps la sciéncia istorica èra pas avançada coma ara. Lo malaürós riscava pas d’aver agut lo bonaür de conéisser los trabalhs inestimables d’Anna Brenon. Pasmens, i a quicòm que me tafura. Joan-Pèire Cròs-Mairevièlha sabiá l’existéncia de la Cançon de la crosada. A la pagina 108 d’aqueste obratge ne fa mencion “en passant”. O fa a prepaus de Gui de Vaux-Cernai: “Èra l’oncle de Pèire, monge de Vaux-Cernai qu’escriguèt una istòria de la Guèrra dels Albigeses”. Ne fa mencion, sap son existéncia, mas enlòc s’i referís pas. A véser lo nombre d’errors e d’interpretacions erronèas que i a dins son libre, fa pas cap de dobte que l’agèt pas jamai jols uèlhs. Pr’aquò qualques còps sembla de ne reportar d’episòdis. Me pensi de los teniá, un còp de mai, de segonda man. Pròva que se l’aviá pas legida, d’autres, abans el, la poguèron consultar.
 
Çò pus trist per l’istòria es quand lo semblaistorian Joan-Pèire Cròs-Mairevièlha se fa inquisitor sèt cents ans aprèp los eveniments: “L’eretgia dels albigeses èra tan falsa del punt de vista religiós coma del punt de vista filosofic. Èra tan contrària a las practicas crestianas qu’a las condicions e las necessitats de la natura umana”. Ite missa est! Notable sens personalitat, Joan-Pèire Cròs-Mairevièlha repàpia çò que legís dins los avescats.
 
Dins una nòta en bas de pagina escriu: “Avèm remarcat dins los actes en general qualquas frasas en langa romanica. Lo segond testament de Raimon Trencavèl es la primièra pèça qu’avèm rescontrada escricha entièrament dins aqueste idiòma”. Tot comptat e rebatut, quand òm sap, tocant l’epòca concernida, la quantitat de documents administratius que son estats escriches en occitan, òm vei plan que Joan-Pèire Cròs-Mairevièlha a degut legir pas que de traduccions en francés. Un pauc pus naut escupís son maltraire patologic rapòrt a sa diglossia: “... la lenga romanica degenerada, venguda actualament un patés”. Lo borgés carcassonés a interiorizat la vergonha d’el e de son pòble. Es de longa a far acte de vassalatge als franceses e a lor lenga. Sap ben qu’es pas “completament francés”, alavetz passa son temps a ensajar de tuar sa part occitana.
 
Aqueste libre es una catastròfa istorica. L’autor escriu d’afirmacions inversemblablas. A prepaus del vescomte ditz: “Permetiá quitament que las glèisas foguèssen fortificadas per las metre a l’acès de las atacas dels religionaris”. Endacòm mai: “Los erètges fòrabandits de lor ostal, èran d’en d’abòrd barrutlaires e formavan çò que se disiá la glèisa del desèrt; pus tard, s’amassèron en tropas de pilhards qu’enfectèron lo país”. Me pensi que confond crosada contra los albigeses e guèrras de religions. El sembla de s’enganar de sègle. O alara, çò que me pareis mai probable, son libre es un panflet de propaganda francopapista. Per çò que ja, en 1880, se sabiá que los catars èran non-violents e qu’an pas jamai destrusit cap de glèisa de cap de biais, ni res mai.
 
Joan-Pèire Cròs-Mairevièlha remet en causa lo quiti chaple de Besièrs. Sa sola argumentacion es qu’a la fin del sègle XIII, siá nonanta ans aprèp lo chaple, la vila s’èra tornarmai poblada. Se la vila se tornèt poblar es per çò que las populacions ruralas vesinas avián aquí un espaci a emplenar. Malgrat l’incendi que devastèt la ciutat, las pèiras èran demoradas en plaça. Bastava pas que de las tornar utilizar. La natura supòrta pas lo voide. En gaireben un sègle agèt léser de far son òbra.
 
Per dire pas l’assassinat (istoricament reconegut pel papa) del jove vescomte Trencavèl per Simon de Montfòrt, l’autor emplega un eufemisme que probablament degun mai auriá pas gausat far: “Sa mòrt escasèt al moment ont èra venguda necessària al novèl senhor de Carcassona”. Aquela d’aquí val lo còp, la me copiaretz!
 
Aqueste libre, tant coma Petita istòria del comtat de Carcassona, val pas lo còp d’èsser legit. Serián estats de documents que balhan un instantanèu de l’istòria un moment donat sus un sicut donat, òc ben. Mas aquí, se tracta mai de propaganda que d’istòria. Se tracta d’un resumit de las lecturas de l’autor, adobat segon son vejaire e sos fantasmas personals. Aqueles dos volums clauson tròpas errors per lor far fisança.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
_____
CROS-MAYREVIEILLE, Jean-Pierre. Petite histoire du vicomté de Carcassonne.Edicions dels Regionalismes, 2007. 150 paginas.