Divendres passat se debanèt a l’Institut d’Estudis Politics de Tolosa una jornada d’estudis sus lo dreit de decidir de Catalonha. Organizada pel quite establiment e lo Conselh de Diplomacia Publica de Catalonha (Diplocat), acampèt apr’aquí 150 personas vengudas escotar d’universitaris, de jornalistas e d’òmes politics especialistas del tèma. La jornada foguèt retransmesa en dirècte.
 
Adonc, la conferéncia inaugurala foguèt faita per Francesc Homs, pòrtaparaula de la Generalitat, mentre que Joan B. Culla, professor d’istòria a l’Universitat Autonòma de Barcelona, perseguiguèt per un istoric del catalanisme dempuèi la Transicion Democratica.
 
Jean-Bernard Auby, jurista e professor a Sciéncias Politicas París, diguèt que la question del dreit a l’autodeterminacion catalana se deu pausar dins un encastre europèu mas pas necessariàment dins l’encastre de tractats. Ça que la, pensa pas, ara per ara, qu’Euròpa reconesca aqueste dreit: se fa sentir lo besonh, doncas, tanben amb lo cas escocés, d’innovacions institucionalas. Tanben, li sembla pas logic que mai de 7 milions e mièg de personas siagan expulsadas d’Euròpa, per çò que, dempuèi lo Tractat de Maastricht de 1992, son dotadas del ciutadinatge europèu.
 
D’autres juristas e professors catalans o franceses, coma Marta Franch, Valeria Larrosa o Delphine Espagno, apondèron d’elements al debat.
 
De mai, Isabelle Lacoue-Labarthe, professora d’istòria dins l’establiment, metèt en valor las diferéncias del cas catalan amb los autres nacionalismes europèus actuals: difusion e estacament populars, a la diferéncia d’Escòcia; istòria e lenga diferenciadas, a la diferéncia de Padània; abséncia de recors a la violéncia, a la diferéncia de çò que s’es pogut véser al País Basc; e continuitat istorica.
 
D’autras personas intervenguèron, coma Joaquim Ferrer, director de PIMEC (Pichonas e mejanas entrepresas de Catalonha), que soslinhèt los frens qu’Espanha bota volontariàment al desvolopament de l’economia catalana, especialament amb l’afar del Corredor Mediterranèu. De mai, Montserrat Besses, anciana correspondenta a París de TV3 (la television publica catalana), insistiguèt sul pes de la societat civila e d’aquela cadena de television, creada en 1984. “Quand creèrem TV3 en genièr de 1984, voliam sustot pas de folclorisme; pas de sardanas o de castells, voliam donar de prestigi e de normalitat a la lenga catalana”, çò diguèt. Un realisme evident e una vision que nosautres occitans doblidam sovent.
 
 
Una jornada multidimensionala
 
Mas la paraula èra pas sonque balhada als convidats, i aguèt ansin fòrça debats amb l’assisténcia faita especialament d’estudiants, de personas del Consolat d’Espanha, del Casal Català, de responsables politics locals, de personas de Catalonha Nòrd. S’ausiguèt parlar, plan segur, occitan e catalan. D’efèit, qualques personas demandèron aital se l’independentisme èra pas un manca de solidaritat cap a las autras comunautats autonòmas d’Espanha. Ne sortiguèt qu’es Espanha ela meteissa la primièra productritz d’independentistas, en negant tot dialòg. Artur Mas, l’actual president de la Generalitat, trobèt aital pòrta tampada a la Moncloa quand anguèt demandar lo Pacte Fiscal a la fin de 2012. Amb totas aquelas questions, lo debat foguèt fòrça ric e complèxe, tocant a de dimensions tan divèrses coma lo dreit —ben segur—, mas tanben la sciéncia politica, l’istòria o l’economia. De ciutadans que, fin finala, dins un luòc d’escambi e de reflexion, se venguèron informar e venguèron debatre sus un dels afars —e de las escomesas— dels mai actuals del continent europèu.
 
 
 
 
Damian Canavate