Actualitats
La crisi de Crimèa es lo retorn de la guèrra freja?
Lo jornal catalan VilaWeb a publicat una analisi en dètz questions e responsas sus aquela crisi internacionala qu’a mes lo Mond en alèrta
1. Qu’es Crimèa?
La Republica Autonòma de Crimèa es un territòri de 26 200 quilomètres cairats [una setena part d’Occitània] amb qualques dos milions d’abitants. Fa partida d’Ucraïna dempuèi 1954 e abans fasiá partida de Russia. La vila de Sebastòple es la pus granda basa navala russa al sud e contunha de foncionar mercés a un acòrdi amb las autoritats d’Ucraïna. Mas Sebastòple fa pas partida de la Republica Autonòma de Crimèa.
2. Quals son sos abitants?
La majoritat dels abitants de Crimèa son de russes. Segon lo darrièr recensament o son 58% dels abitants, mas cal prene en compte que los ucraïneses representan solament 24% de la populacion. Aquò’s pr’amor de la preséncia de 12% de tatars de Crimèa, los abitants autoctòns de la zòna, e tanben d’autras nacionalitats. La preséncia russa es particularament importanta dins las vilas e dins las zònas ont i a las basas de militars.
Los tatars de Crimèa son de musulmans que parlan una lenga turquesa, son establits dempuèi fòrça longtemps en Crimèa mas patiguèron en 1944 una de las deportacions massissas mai crusèlas de las ordenadas per Stalin. Acusats de voler collaborar amb los nazis, foguèron menats totes en Asia Centrala.
3. Qu’es la relacion dels abitants de Crimèa amb las autoritats d’Ucraïna?
Es estada totjorn complicada. Quand Crimèa fasiá partida de Russia, aviá un estatut de republica autonòma, que perdèt en èsser incorporada en Ucraïna. Après l’independéncia d’Ucraïna, negocièt un estatut d’autonomia, qu’es en vigor, mas que satisfà pas los partits locals. Aqueste mes de març faràn un referendum per decidir se vòlon mai d’autonomia.
En Crimèa, coma dins tota la partida orientala d’Ucraïna, la populacion a un sentiment rus plan visible e considèra que Russia es lor gatge davant los problèmas que pòscan aver amb l’administracion ucraïnesa.
4. Qual argument an emplegat en Crimèa per demandar l’intervencion russa?
Dins l’anciana URSS es encara fòrça viu lo remembre de la Segonda Guèrra Mondiala e de la lucha contra lo nazisme. Lo fach qu’entre las nòvas autoritats de Kyiiv i aja de militants de partits de l’extrèma drecha e que se siá legalizat los grops nazis o abolit la lei en favor de la lenga russa a provocat una granda reaccion contra. Las autoritats de la republica autonòma an fach, per aquò, una crida al govèrn rus qu’a acceptat sul pic.
5. Russia i a enviat de tropas o ja i èran?
Aquò’s una de las claus de la situacion actuala. Russia aviá de tropas dins la basa navala de Sebastòple e dins d’autras basas mendres plaçadas endacòm en Crimèa. Los militars russes qu’a l’ora d’ara son per carrièras apertenon a aquelas unitats. Mas qualques mèdias parlan d’unitats nòvas qu’intran per la frontièra, mai que mai en elicoptèr. Russia afirma que son ròtle es “estabilizaire” e que se pòt pas considerar que fa una invasion pr’amor que los russes ja i son en foncion del tractat internacional sus las basas.
Per contra, Ucraïna afirma que lo fach qu’aquelas tropas ajan quitat las casèrnas e qu’ajan pres de posicions dins las principalas vilas es una violacion del tractat entre los dos païses.
6. Ucraïna pòt respondre amb sas tropas pròprias?
Poiriá. Mas sembla pauc probable. Lo conflicte a montat plan lèu en tèrmes diplomatics, mas arribar a un afrontament armat seriá fòrça delicat per totas las partidas. L’armada d’Ucraïna a d’unitats en Crimèa que poirián afrontar las unitats russas, mas aquò dobririá la pòrta al desplegament de l’armada russa, segurament non pas solament a Crimèa.
7. Perqué aquela situacion se passa en Crimèa e non pas dins las autras zònas russofònas d’Ucraïna?
Perque Crimèa es una republica autonòma e las autras zònas o son pas, çò que fa que siá mai rasonable de proclamar l’independéncia de Crimèa, perque existís ja coma una entitat autonòma. Dins lo passat, una de las faiçons qu’a agut Russia d’influir dins los païses vesins èx-sovietics foguèt de sosténer las zònas autonòmas qu’avián proclamat l’independéncia. Es lo cas de Transnístria en Moldàvia e mai d’Abcazia e l’Ossetia Meridionala en Georgia. Es fòrça probable que Crimèa proclame l’independéncia e que Russia la reconesca coma ja a reconegut Abcazia e l’Ossetia Meridionala. E mai se la majoritat dels estats del Mond los reconeis pas, aqueles estats russistas son d’espleches plan presats per la politica de Moscòu.
8. Qu’indica la rapiditat de la responsa de Russia?
Russia ensaja de tornar bastir son ancian airal d’influéncia. Dins las setmanas passadas aquò ven de provocar de problèmas tanben amb Estònia, per la demarcacion de la frontièra, e amb Lituània e Polonha per l’accès al corredor de Kaliningrad. Al delà, Russia acusa Polonha e l’Union Europèa d’èsser darrièr lo cambiament de govèrn en Ucraïna. Dins aquel sens, après los Jòcs Olimpics de Sochi, òm pòt dire que Russia es a menar una politica agressiva amb sa frontièra occidentala.
9. Sèm davant una nòva guèrra freja entre l’Occident e Russia?
De qualque biais òc. La confrontacion ideologica èra pas la sola dins lo passat. Russia es una poténcia qu’a totjorn cercat de s’espandir vers Euròpa, e ara se sentís tornarmai pro fòrta e consolidada per impausar un còp de mai sa vision del Mond a las republicas que venguèron independentas amb la desaparicion de l’URSS.
Sabèm pas encara s’aquò arribarà a un conflicte bellic, es tròp d’ora per o saber. L’armada ucraïnesa a pas la talha per afrontar l’armada russa e l’ajuda de las armadas de l’OTAN, se se produguèsse, desencadenariá de fach una situacion encara pièger que la qu’aguèrem pendent la Guèrra Freja.
10. Qual deu èsser lo comportament d’Euròpa e dels Estats Units?
Es de mal dire. D’un costat pòdon pas consentir las menaças de Russia e doncas parlaràn clarament dels limits que se pòdon pas despassar, coma a fach lo president Obama. Mas en o far, Obama a provocat una reaccion exaltada a Moscòu que de fach ja a portat la tension a son ponch mai naut.
Teoricament los païses occidentals deurián pas acceptar que Crimèa se separèsse d’Ucraïna, en invocant lo principi d’unitat territoriala. Mas fòrça probable aquò serà l’acòrdi final mai rasonable. S’Ucraïna daissa Crimèa votar per tornar dins Russia, lo conflicte demorarà resolgut una sason. Lo problèma per Ucraïna es qu’aquò es pas cap de gatge pr’amor que Russia poiriá ensajar dins l’avenir de far çò meteis amb la rèsta de l’Ucraïna orientala.
La Republica Autonòma de Crimèa es un territòri de 26 200 quilomètres cairats [una setena part d’Occitània] amb qualques dos milions d’abitants. Fa partida d’Ucraïna dempuèi 1954 e abans fasiá partida de Russia. La vila de Sebastòple es la pus granda basa navala russa al sud e contunha de foncionar mercés a un acòrdi amb las autoritats d’Ucraïna. Mas Sebastòple fa pas partida de la Republica Autonòma de Crimèa.
2. Quals son sos abitants?
La majoritat dels abitants de Crimèa son de russes. Segon lo darrièr recensament o son 58% dels abitants, mas cal prene en compte que los ucraïneses representan solament 24% de la populacion. Aquò’s pr’amor de la preséncia de 12% de tatars de Crimèa, los abitants autoctòns de la zòna, e tanben d’autras nacionalitats. La preséncia russa es particularament importanta dins las vilas e dins las zònas ont i a las basas de militars.
Los tatars de Crimèa son de musulmans que parlan una lenga turquesa, son establits dempuèi fòrça longtemps en Crimèa mas patiguèron en 1944 una de las deportacions massissas mai crusèlas de las ordenadas per Stalin. Acusats de voler collaborar amb los nazis, foguèron menats totes en Asia Centrala.
3. Qu’es la relacion dels abitants de Crimèa amb las autoritats d’Ucraïna?
Es estada totjorn complicada. Quand Crimèa fasiá partida de Russia, aviá un estatut de republica autonòma, que perdèt en èsser incorporada en Ucraïna. Après l’independéncia d’Ucraïna, negocièt un estatut d’autonomia, qu’es en vigor, mas que satisfà pas los partits locals. Aqueste mes de març faràn un referendum per decidir se vòlon mai d’autonomia.
En Crimèa, coma dins tota la partida orientala d’Ucraïna, la populacion a un sentiment rus plan visible e considèra que Russia es lor gatge davant los problèmas que pòscan aver amb l’administracion ucraïnesa.
4. Qual argument an emplegat en Crimèa per demandar l’intervencion russa?
Dins l’anciana URSS es encara fòrça viu lo remembre de la Segonda Guèrra Mondiala e de la lucha contra lo nazisme. Lo fach qu’entre las nòvas autoritats de Kyiiv i aja de militants de partits de l’extrèma drecha e que se siá legalizat los grops nazis o abolit la lei en favor de la lenga russa a provocat una granda reaccion contra. Las autoritats de la republica autonòma an fach, per aquò, una crida al govèrn rus qu’a acceptat sul pic.
5. Russia i a enviat de tropas o ja i èran?
Aquò’s una de las claus de la situacion actuala. Russia aviá de tropas dins la basa navala de Sebastòple e dins d’autras basas mendres plaçadas endacòm en Crimèa. Los militars russes qu’a l’ora d’ara son per carrièras apertenon a aquelas unitats. Mas qualques mèdias parlan d’unitats nòvas qu’intran per la frontièra, mai que mai en elicoptèr. Russia afirma que son ròtle es “estabilizaire” e que se pòt pas considerar que fa una invasion pr’amor que los russes ja i son en foncion del tractat internacional sus las basas.
Per contra, Ucraïna afirma que lo fach qu’aquelas tropas ajan quitat las casèrnas e qu’ajan pres de posicions dins las principalas vilas es una violacion del tractat entre los dos païses.
6. Ucraïna pòt respondre amb sas tropas pròprias?
Poiriá. Mas sembla pauc probable. Lo conflicte a montat plan lèu en tèrmes diplomatics, mas arribar a un afrontament armat seriá fòrça delicat per totas las partidas. L’armada d’Ucraïna a d’unitats en Crimèa que poirián afrontar las unitats russas, mas aquò dobririá la pòrta al desplegament de l’armada russa, segurament non pas solament a Crimèa.
7. Perqué aquela situacion se passa en Crimèa e non pas dins las autras zònas russofònas d’Ucraïna?
Perque Crimèa es una republica autonòma e las autras zònas o son pas, çò que fa que siá mai rasonable de proclamar l’independéncia de Crimèa, perque existís ja coma una entitat autonòma. Dins lo passat, una de las faiçons qu’a agut Russia d’influir dins los païses vesins èx-sovietics foguèt de sosténer las zònas autonòmas qu’avián proclamat l’independéncia. Es lo cas de Transnístria en Moldàvia e mai d’Abcazia e l’Ossetia Meridionala en Georgia. Es fòrça probable que Crimèa proclame l’independéncia e que Russia la reconesca coma ja a reconegut Abcazia e l’Ossetia Meridionala. E mai se la majoritat dels estats del Mond los reconeis pas, aqueles estats russistas son d’espleches plan presats per la politica de Moscòu.
8. Qu’indica la rapiditat de la responsa de Russia?
Russia ensaja de tornar bastir son ancian airal d’influéncia. Dins las setmanas passadas aquò ven de provocar de problèmas tanben amb Estònia, per la demarcacion de la frontièra, e amb Lituània e Polonha per l’accès al corredor de Kaliningrad. Al delà, Russia acusa Polonha e l’Union Europèa d’èsser darrièr lo cambiament de govèrn en Ucraïna. Dins aquel sens, après los Jòcs Olimpics de Sochi, òm pòt dire que Russia es a menar una politica agressiva amb sa frontièra occidentala.
9. Sèm davant una nòva guèrra freja entre l’Occident e Russia?
De qualque biais òc. La confrontacion ideologica èra pas la sola dins lo passat. Russia es una poténcia qu’a totjorn cercat de s’espandir vers Euròpa, e ara se sentís tornarmai pro fòrta e consolidada per impausar un còp de mai sa vision del Mond a las republicas que venguèron independentas amb la desaparicion de l’URSS.
Sabèm pas encara s’aquò arribarà a un conflicte bellic, es tròp d’ora per o saber. L’armada ucraïnesa a pas la talha per afrontar l’armada russa e l’ajuda de las armadas de l’OTAN, se se produguèsse, desencadenariá de fach una situacion encara pièger que la qu’aguèrem pendent la Guèrra Freja.
10. Qual deu èsser lo comportament d’Euròpa e dels Estats Units?
Es de mal dire. D’un costat pòdon pas consentir las menaças de Russia e doncas parlaràn clarament dels limits que se pòdon pas despassar, coma a fach lo president Obama. Mas en o far, Obama a provocat una reaccion exaltada a Moscòu que de fach ja a portat la tension a son ponch mai naut.
Teoricament los païses occidentals deurián pas acceptar que Crimèa se separèsse d’Ucraïna, en invocant lo principi d’unitat territoriala. Mas fòrça probable aquò serà l’acòrdi final mai rasonable. S’Ucraïna daissa Crimèa votar per tornar dins Russia, lo conflicte demorarà resolgut una sason. Lo problèma per Ucraïna es qu’aquò es pas cap de gatge pr’amor que Russia poiriá ensajar dins l’avenir de far çò meteis amb la rèsta de l’Ucraïna orientala.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#14 Rodrigo, be n'as còr monòmes!
Que cau te dèishi pramor los tanks que son aparcats, los moturs que petan e que cau anà-i adara.
NACH KIEV!!
#12 T'enganas: avèm besonh de colhons coma tu per rire. Per çò que lo rire es lo pròpri de l'òme, coma ba disiá mèstre Francés - qu'el parlava la lenga de la doça França mas tanben l'occitan de Montpelhièr - e los extrèms -d'esquèrra o de drecha, me'n chauti - son pas gaire portats al cacalàs.
tots aqueths comentaris que son plan interesents a leguir ,bon que vòi escriver en gascon entath noste amic Putin ,Vladimir amic mié ,que'm haré gòi que m'arresponeses se comprenosses çò qu'escrivi ,jo de tota mòda que pensi que er"Ukrania qu' a a dessepar-se en dus o tres partidas de faiçon a arrespectar eras desparièras populacions d'aqueth pais ,eths Arruses que son a loa en Crimea e ena partida de darrèr der'Ukrania e'th vertadèr Vladimir Putin qu'a arrason de defener eras populacions Arrussas ,eths ligams entre eths parçans de qui parlan Arrusse er' Arrussia que son vielhs de mes de mil ans mès tot aquerò que vié dera geòpolica deths USA ,que vòn estrema er'Arrusia ,era loa grana concurrenta desempuix tostemps ,en aqueth lòc deth continent dab er'adjuda der'UE de qui ei eth vasau deths USA .istòricament er'Ukrania que's tròba laguens dera zòna d'influencia Arrussa que pensi qu' a a demorar-i.
#12 Ei Leopold Lafuelho/Lafeuille/etc... o gra -1 de l'argumentacion... bon viatge... torna-te'n als forums...
Felicitacions per ton "trabalh" de "roman-scié", s'ai lo temps un jorn legirai ton "Libre en rut" e lo "Virasenh"...
#11 Degré zéro de l'argumentation. Mais content de vous avoir énervé, ma journée qui s'annonçait un peu triste s'illumine. Quant à l'anonymat...Que tous les gens qui interviennent ici signent autrement que par des pseudos et on verra.
En ce qui me concerne le débat est clos et je vous la souhaite bonne.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari