Lo 7 de mai de 1748, uèi fa 266 ans, nasquèt a Montalban (Bas Carcin) Maria Gosa, mai coneguda coma Olimpia de Gojas, autora de la Declaracion dels Dreches de la Femna e de la Ciutadana (1791) e una femna clau per comprene lo feminisme modèrne.

Dins l’encastre de la Revolucion Francesa, aquela femna occitana comprenguèt que la nòva epòca de “libertat, egalitat e fraternitat”, que veniá d’espelir a París, èra pas per las femnas nimai pels occitans. La tuèron a la guilhotina lo 3 de novembre de 1793, dins sos 45 ans, “per aver temptat de restablir un govèrn autre qu’«un e indivisible»”, e mai se se declarèt prens (lo procès).

Gojas fasiá partida dels girondins, èra partisana del federalisme e non pas del centralisme e s’opausèt a la pena de mòrt del rei Loís XVI. Luchèt per defendre l’educacion de las femnas, lor participacion a la politica e lor drech de vòte, e tanben per l’egalitat plena. Dins sos escriches, e dins sa participacion als debats publics, Olimpia de Gojas denoncièt la traïson de la Revolucion Francesa per rapòrt a las femnas e als principis de las Luses, que defendián que “totes los òmes naisson liures, egals e amb los meteisses dreches”.
 
Un de sos terrens de lucha foguèt lo teatre, amb lo qual podiá far promocion de las idèas novèlas, e es per aquò que montèt sa companhiá pròpria. Escriguèt un grand nombre d’articles, de manifèstes e un trentenat de discorses. Sa pensada pròpria de las Luses èra manifèsta dins sas òbras de teatre, coma L’Esclavatge dels negres, o l’aürós naufragi, ont criticava amb duretat l’esclavatge. Aquela òbra la va menar qualque temps en preson, mas la faguèt tanben venir una referéncia del movement abolicionista.
 
Olimpia de Gojas foguèt precursora de totes los aspèctes del feminisme, non solament dins l’encastre de la defensa e del ròtle politic e educatiu de las femnas, mas tanben en la defensa de l’amor liure e en prepausar de dreches nòus per las femnas dins l’encastre de la vida personala o familiala coma l’eliminacion del maridatge, la defensa d’una lei del divòrci o d’obligar los parents de se responsabilizar dels enfants nascuts fòra maridatge.
 
En 1791, dos ans abans l’arribada al poder dels jacobins que l’executèron, escriguèt la Declaracion dels Dreches de la Femna e de la Ciutadana, son òbra màger que començava amb la frasa:
   
Capitèt que sa Declaracion se discutiguèsse dins l’Assemblada Nacionala francesa, e mai se sas propòstas foguèron pas reconegudas.
 
A l’ora d’ara Olimpia de Gojas es encara una figura a revendicar. D’un costat, la Republica Francesa del sègle XXI es encara inspirada per l’ideologia d’aquel jacobinisme centralista de la Terror e de la dictatura revolucionària que la tuèt. De l’autre, lo movement feminista se sentís fòrça decebut qu’Olimpia de Gojas siá pas estada admesa al Panteon, demest las recentas nominacions del president francés François Hollande.
 
Olimpia de Gojas es encara a metre en question lo regim actual, qu’es tan luènh de sas idèas politicas coma o es de l’egalitat de las femnas.