Benjamin Sehene un rwandés. Èra encara pichon que coneguèt l’exili. Amb la siá familha fugissián de chaples a repeticion. D’efièch, es de saupre qu’abans lo genocidi de 1994, Rwanda foguèt pres de fèbre chapladoira a intervals regulars a partir del mitan del sègle XX (tre 1959 exactament). Amb los seus foguèt exiliat en Oganda. Puèi en Canadà, ont obtenguèt la nacionalitat. Puèi, tornarmai, en França ont viu actualament quand es pas en Rwanda. Visquèt pas lo chaple de 1994 del dedins, mas tornèt en Rwanda tre la presa de poder del Front Patriotic Rwandés per dire de trabalhar a la reconstruccion del país e tanben a la reconciliacion de sos conciutadans, per tant que foguèsse possible. Va solet que la causa va necessitar de temps, totòm en Rwanda n’a consciéncia.
 
De son experiéncia sus plaça, dels testimoniatges collectats de primièras mans en mai dels estudis que poguèt far a partir de documents oficials, Benjamin Sehene publiquèt en 1999 un primièr obratge entitolat La trapèla etnica. Un obratge que l’autor i afortís amb rason qu’en Rwanda i pas d’etnias diferenciadas, mas que i aviá de castas dins la societat tradicionala. Fasquèri la presentacion d’aquel libre al moment de son espelida, cadun s’i poirà raportar.
 
Amb Le feu sous la soutane se tracta pas mai d’un ensag tocant lo darrièr genocidi perpetrat dins lo vilatge planetari, mas d’un romanòt sempre tocant lo funèst eveniment. Aquel obratge es fin finala un roman istoric estant que l’autor se met dins l’èime d’un prèire qu’arrecaptèt de centenats de refugiats dins sa glèisa al moment dels chaples, mas que tanben, per de rasons multiplas e entrevescadas, foguèt obligat de participir als massacres. Una situacion kafkiana e dramatica qu’esparnhèt pas lo prèire en question, mas que se deguèt reprodusir mai d’un còp dins l’infèrn del genocidi. Cal plan comprene que lo chaple de 800 000 personas en quatre meses podiá pas generar pas de dramas, totes mai òrres los unes que los autres.
 
Aquel roman descriu la situacion dramatica a la quala es confrontat l’“eròi”. Causa primièra, lo capiòl dels chaplaires que fan lo sèti de la glèisa: es un camarada de semenari del prèire. Un camarada qu’a plan mal virat e que comencèt d’ora sa sociopatia per l’encausa que ja al seminari secutissiá sos condiscípols. Ja an aquel moment lo personatge central del roman foguèt un de sos patirasses favorit.
 
Lo dilèma del prèire (apelat Paire Estanislau dins lo libre) es de poder demorar en vida lo mai de temps que se pòsque per ensajar de salvar çò que se poiriá dels refugiats que se trapan dins sa glèisa. Lo rector se sentís responsable de la seguretat d’aquel monde. Los coneis quasi totes que son d’estatjants del quartièr, e per d’unes, de parroquians que li an fisat lor esperança.
 
Cada estona de la vida del prèire es una lucha contra la mòrt que randoleja a l’entorn de sa glèisa e de sa capelaniá. Cada jorn los chaplaires, coma de caraunhards aganits, fan lor prelevament dins la glèisa en massacrant al copa-copa un centenat de personas. Lo prèire, somés de longa al cantatge de la siá pròpria vida, ensaja de salvar çò que pòt: dins un primièr temps las femnas e los mainatges. Mas l’infèrn es l’infèrn e degun es pas tengut de téner longtemps dins tala situacion. Lo Paire Estanislau se fa lèu, per fòrça, complice d’assassinats d’innocents per ne salvar d’autres. Alavetz, l’òme intègre, l’òme de fe, davala, el tanben, dins los abisses de l’inumanitat ambienta. Se met a beure, a fornicar e quitament a tuar.
 
Benjamin Sehene es partit d’un fach vertadièr per escriure son libre. Una istòria que d’un cèrt biais tòca Occitània dins la mesura ont lo prèire en question, aprèp s’èsser refugiat amb los chaplaires en Zaire, s’es retrobat prèire en Ardecha. S’es parlat d’aqueste òme dins los mediàs exagonals per èsser estat recercat e arrestat per vòls e crimes contra l’umanitat.
 
Per l’anecdòta me pòdi pas empachar de vos balhar un passatge de l’òbra ont l’autor fa una descripcion de la ruralitat occitana pas plan relusenta. E mai per èsser pas aflatosas, aquelas consideracions economicas e sociologicas revèrtan malurosament la realitat d’una Occitània montanhosa en cèrca de desvolopament. Atal vei Ardecha Benjamin Sehene: “Ai pogut contactar un correspondent dels Paires Blancs, e vaquí qu’ara soi rector dins un minuscul vilatge d’Ardecha, en França. Cap d’autra solucion èra possibla per ieu! Mas aqueste lòc es un vertadièr trauc ont subrevivon pas que qualques vièlhs. En Euròpa, e mai que mai dins aqueste campèstre desertat, son pas que los vièlhs que van a la missa, atanben ofícii mai sovent per d’enterraments que non pas per de batismes e de maridatges”.
 
Aqueste roman, e mai per èsser pas qu’una òbra literària, ensaja de portar pèira a la compreneson de la mecanica que se poguèt metre en marcha fins a n’arribar an aquesta orror caporala e quasi indicibla que foguèt, en aquesta fin del sègle XXn, lo genocidi de Rwanda. L’autor manca pas de denonciar al còr de l’obratge la responsabilitat de l’imperialisme francés dins lo drama. Tornem-o dire un còp de mai. Al delà de las destinadas individualas, per tan mostrosa e incresabla que paresca la causa, aquelas 800 000 victimas innocentas son estadas sacrificadas sus l’autar de la francofonia.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
 
 
_____
SEHENE, Benjamin. Le feu sous la soutane. Edicions “L’Esprit frappeur”, 2005. 150 paginas.