Lo Centre de Restauracion dels Bens Mòbles de Catalonha es a restaurar la Querimònia, lo privilègi que configurèt e donèt de legitimitat als dreches istorics d’Aran de 1313 enlà. Pendent aperaquí dos meses los expèrts tornaràn al pergamin las condicions d’idratacion originalas e son estabilizacion, segon d’informacions de TV3 (vidèo).
 
Lo document es un tresaur que lo Conselh General d’Aran decidiguèt de far restaurar. “Actuaument eth document presente lordèra generalizada: ei ressec, a arrupes e plecs, tanben a taques de diuèrsa naturalesa, pèrdes de supòrt e restauracions ancianes que provòquen tension en supòrt”, çò diguèt lo cap de la cultura e del patrimòni d’Aran, Jèp de Montoya, en justificant la decision del Govèrn d’Aran. De son costat, lo Sindic d’Aran, Carlos Barrera, apondèt que “pendent eth procès de restauracion e digitalizacion deth document se procedirà ara realizacion d’un vidèo de difusion, qu’arremassarà es donades istoriques e archivistiques que viren ath torn dera Carta Magna aranesa”.
 
La Querimònia autrejava la liura e franca possession als araneses de lors bòsques e montanhas, de l’aiga, de la pesca e de la caça, e tanben qualques exempcions d’impòstes e mai la reconeissença del regim economic tradicional. Mas, sustot, la Querimònia liguèt Aran a la corona reiala de Barcelona, en evitant aital lo risc que la val tombèsse dins las disputas feudalas entre senhors.
 
L’an passat se’n festegèt lo 700n anniversari.
 
_____
— Carlos Barrera: En 7u Centenari dera Querimònia
— Maria Pau Gómez Ferrer: Era Carta Magna aranesa hestege 700 ans
— Patrici Pojada: La Querimònia permet la naissença d’una identitat politica aranesa