Deth 13 ath 16 de mag, 48 joens deths licèus Joseph Saverne de l’Isla de Baish e Bagatelle de Sent Gaudenç que participèren a un viatge organizat peths professors d’occitan d’aqueris dus establiments ena Val d’Aran. Aqueth projècte que’s deveriá perlongar eth an que venc en tot prénguer era forma d’un escambi vertadèr.

Après aver trebalhat en classa sus eras relacions comercialas e pastoralas mès tanben culturalas entram eths dus costats deths Pirenèus, un deths objectius d’aqueth viatge qu’èra d’estudiar, sus plaça, era realitat d’un territòri transfronterèr, era Val d’Aran, on, en mès d’aquò, eth occitan é lenga cooficiala, ath costat deth catalan e deth castelhan.
 
Eth viatge que comencèc per ua visita ath “haro” de Les, aquera avet d’un dotzenat de mètres quilhada pendent un an ath mieg dera plaça deth vilatge e que serà cremada nà Sent Joan. Eths liceans qu’arrescontrèren Mireia Boya, era presidenta dera associacion des Hemnes de Les que les parlèc d’aquera tradicion encara plan viva en Aran, mès tanben en Comenge e peths Pirenèus catalans.
 
A Vielha, eths joens que huren arrecebudis en Conselh Generau per Jusèp Loís Sans, responsable dera politica lingüistica e, acompanhats peth guida Claudi Aventin, que visitèren eths vielhis carrèrs e eth Musèu d’Istòria dera vila. Que participèren tanben a ua entrevista, en estudi de Catalunya Ràdio.
 
Eth dimècres e eth dijaus, duas excursions qu’èran previstas: ua caminada entrò a Montgarri  —qu’èra, d’autis còps, un vilatge frequentat peths oelhèrs e peths contrabandièrs vengudis deth Coseran vesin— e ua jornada passada ena vath catalana deth Palhars, on visitèren eth Musèu deth Camin dera Libertat a Sort e eth musèu deth comèrci de bèth temps a, a Salàs de Pallars.
 
Eth divendres, eths escolans qu’estèren arrecebudis en institut d’estudis segondaris de Vielha, on arrescontrèren eths liceans dab qui avián escambiat vidèos per Internet e, pòc e pòc, que’s botèren a parlar dera escòla, d’espòrt, de musica… Enfin, joens d’Aran e “deth aute costat” qu’acabèren era vrespada en cinèma de Vielha, entà assistir —e participar entà quauques uns— a un concèrt dera joena cantaira aranesa, Alidé Sans, qu’avián ja arrescontrat en classa.
 
Aqueth viatge qu’aurà permés aths escolans de véder qu’eths Pirenèus èran e son, encara aué, un espaci d’escambis. Qu’auràn tanben pres consciéncia que i a en Aran joens que parlan occitan. Pr’aquò, s’eth occitan é oficiau en Aran, s’é mès present qu’en França en eths mèdias, en ensenhament, peth carrèr, cau cap desbrembar qu’era lenga era mès parlada qu’é eth castelhan e qu’eth lexic, era sintaxi e era prononciacion deth aranés son de mès en mès contaminats peth castelhan. En aqueras condicions, escambis coma aqueste que son incontestablament d’ua grana utilitat e qu’èm urosis de véder qu’eths ensenhaires deth IES de Vielha son prèstis a perlongar aquera experiéncia eth an que venc, dab eths licèus de Sent Gaudenç e de l’Isla de Baish, en tot contunhar d’escambiar per Internet e en tot organizar un viatge pedagogic a Tolosa ara tardor.
 
 
 
 
 
Joan Pau Ferré