Publicam una letra que Joan Bodon mandèt a Enric Molin, uèi fa 69 ans. Es pas una letra gaire coneguda mas son contengut es fòrça interessant. Parla de las consequéncias, per Alemanha, d’aver perdut la 2a Guèrra Mondiala.

Curan, lo 6 de julhet 1945
 
Òu! l’òme,
 
Benlèu me cresètz mòrt mas pr’aquò soi tornat. Lo temps d’Alemanha es passat tot doçament.
 
Quitèrem la vila de Breslau lo 28 de genièr que los russes n’èran a quatre quilomètres e partiguèrem sus las rotas dins la nèu. La polícia alemanda nos menava. Èrem tot un tropèl d’estrangièrs de totas las raças. Traversàvem de vilatges abandonats dempuèi un brieu e manjàvem çò que trobàvem. E, après aver rebalat una mesada dins Silèsia e lo Protectorat, nos clauguèron dins l’organizacion Todt qu’es coma lo “génie” en França. E trabalhèrem sul front a curar de traucs sus las rotas per arrestar los tancs o a bastir de barricadas. Dormissiam ont podiam e lo dimenge nos balhavan un veirat d’aigardent. Que volètz? Lo temps èra missant mas èrem contents; pr’aquò trabalhàvem pas per nòstre país.
 
E un jorn foguèrem embarrats dins de vagons e abandonats dins una gara. Los russes èran pas luènh e nos esperàvem a tot perque sabiam que bombardavan las garas. Aürosament que los russes qu’èran amb nautres poguèron far signe e passar de petaces roges per las portièras e foguèrem desclavats. Nos menèron dins una vila, Waldenburg, e nos diguèron: “Ara sètz los mèstres, vautres, los estrangièrs”. E de missantas causas se faguèron. De presonièrs qu’aganissián dins las minas esterrussèron los lors gardians e anèron tuar los contramèstres dins los ostals. D’ucraïnians bandats amb d’alcòl per brutlar desfonzavan las veirinas dels magazins. E los russes o permetián tot.
 
Mas l’endeman aquò cambièt. De comissaris foguèron postats a cada cantonada e de gardas roges a cada magazin. E se demandava de volontaris per trabalhar, per restablir las linhas electricas, e los trams, e las aigas de la vila. E foguèri volontari amb tres camaradas. Nautres nos metèron dins l’avitalhament. Caliá cercar los depauses militars alemands estremats per camps e cargar tot aquò sus de camions per o despartir dins las vilas ont començava de s’aganir. Los russes noirissián totes los que volián trabalhar. Dubriguèron de cinèmas, establiguèron de pòstes de ràdio publics.
 
Mas que de tractats se faguèron e Silèsia venguèt polonesa. Los poloneses arribèron pus aganits que los russes. Cambièron los noms dels vilatges e de las vilas. E nautres totjorn esperàvem per partir. Nos faguèron de papièrs per anar dusca a Praga pel tren. Vegèrem lo cònsol. E tornam partir pel tren. Passèrem a Nurembèrg, Colonha, Ais d’Alemanha e traversèrem Belgica.
 
Que vos dirai mai? Dempuèi ièr soi a Curan. Mas me respondretz a Crespin. Espèri que sètz en bona santat e comprendretz que vos en diga pas mai.
 
Adieu-siatz, l’òme.
 
 
 
 
Joan Bodon